در حال حاضر برند جهانی شاه میگوی دراز آب شیرین در دریاچه پشت سد ارس و به نام آذربایجان غربی به ثبت رسیده اما از سال ۹۳ تاکنون به دلایل مختلف از جمله تردد غیرمجاز صیادان میزان تولید و همچنین ذخایر آن به شدت کاهش یافته و موجب نگرانی‌هایی در خصوص خطر انقراض آن شده است.
دریاچه پشت سد ارس پلدشت که در شمال آذربایجان غربی و هم مرز با جمهوری خود مختار نخجوان قرار دارد تنها منبع آب شیرین پرورش شاه میگوی دراز کشور است و هم اکنون میزان تولید این آبزی از ۲۷۰ تن در سال‌های گذشته به ۵.۵ تن کاهش یافته است.
هر چند تولید ۲۷۰ تنی این آبزی مربوط به سال‌های بسیار دور است و در سال‌های اخیر میزان برداشت سالیانه شاه میگوی سد ارس به ۶۰ تن می‌رسید اما تهدیدات زیاد و عوامل انسانی از جمله افزایش ترددهای غیرمجاز صیادان و مردم در این دریاچه موجب شده میزان تولید سال گذشته به ۵.۵ تن برسد.
سالیانه ۶۰ تن شاه میگوی دراز آب شیرین از سد ارس برداشت و به کشورهای مختلف دنیا به خصوص کشورهای اروپایی، آسیایی صادر و هر سال ارزآوری خوبی را نصیب کشور و استان می‌کرد اما از سال ۹۳ به خصوص سال ۹۶ تاکنون نه تنها میزان تولید این آبزی کاهش یافته بلکه سیر نزولی ذخایر آن آغاز و همچنان تداوم دارد.
آذربایجان غربی که هم اکنون نیز رتبه نخست در تولید شاه میگوی دراز آب شیرین را داراست امروز با تهدید جدی خطر انقراض این گونه ارزشمند و اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کند و در صورت غفلت و بی توجهی باید منتظر بحران جدی تر در زمینه تولید و پرورش شاه میگوی سد ارس بود.
ذخایر شاه میگوی سد ارس روند نزولی دارد
مدیر شیلات و آبزیان آذربایجان غربی در خصوص آخرین وضعیت شاه میگوی سد ارس به خبرنگار مهر گفت: از سال ۹۳ تاکنون سیر نزولی ذخایر شاه میگوی سد ارس آغاز شده و از سال ۹۶ این روند نزولی تشدید شده است.
معصوم فصیح با بیان اینکه میزان تولید شاه میگو در دریاچه پشت سد ارس به شدت کاهش یافته است افزود: در سال گذشته تنها ۵.۵ تن شاه میگو از دریاچه پست سد ارس برداشت و به کشورهای خارجی صادر شده این در حالی است که سال‌های گذشته این میزان بیش از ۶۰ تن بود.
وی با اشاره به فعالیت شش شرکت بهره بردار در دریاچه پشت سد ارس در زمینه تولید شاه میگو اظهار داشت: یکی از مهمترین دلایل کاهش تولید و ذخایر این آبزی اقتصادی و ارزشمند افزایش و تردد غیرمجاز صیادان در دریاچه پشت سد ارس است.
فصیح با بیان اینکه از سال ۹۳ تاکنون با ورود و افزایش تردد صیادان غیرمجاز به سد ارس عملاً تولید و پرورش شاه میگو دچار مشکل اساسی شده است عنوان کرد: صید بی رویه و غیرمجاز شاه میگو در کنار سایر آبزیان در این منطقه موجب بروز بحران اساسی در زمینه ذخایر شاه میگوی سد ارس شده است.
مدیر شیلات و آبزیان آذربایجان غربی با بیان اینکه علت اصلی در خصوص کاهش ذخایر این آبزی و ادامه روند نزولی آن توسط مؤسسه تحقیقات آرتمیای کشور در دست مطالعه و بررسی است گفت: ترددهای غیرمجاز صیادان و ایجاد استرس به شاه میگو همچنین سبب فرار این آبزی به سمت آب‌های کشور آذربایجان شده است.
فصیح با بیان اینکه دریاچه ارس و منابع آبی تولید و پرورش شاه میگوی متعلق به دو کشور ایران و آذربایجان است افزود: در سال‌های گذشته به دلیل شرایط زیستی مناسب شاهد تولید و افزایش شاه میگو در دریاچه پست سد ارس بودیم که از سال ۹۳ به خصوص در سال ۹۶ شاهد کاهش شدید ذخایر این آبزی هستیم.
وی ایجاد استرس به دلیل ترددهای غیرمجاز صیادان و مردم، افزایش صید غیرمجاز و عوامل دیگر ر ا از دلایل کاهش ذخایر شاه میگوی سد ارس عنوان کرد و گفت: اگر در زمان مشخص این تهدیدات زیستی رفع نشود شرایط بحرانی‌تر شده و دیگر شاه میگویی در سد ارس وجود نخواهد داشت.
فصیح با اشاره به ارزش اقتصادی بسیار بالای این آبزی اضافه کرد: شاه میگوی تولیدی پشت سد ارس با میزان ارزآوری هر کیلو شاه میگو بین ۱۵ تا ۲۰ دلار به کشورهای ارمنستان، روسیه، آلمان، ایتالیا و فرانسه که بزرگترین خریداران شاه میگو تولید شده در سد ارس هستند صادر می‌شود اما سال گذشته صادرات از ۶۰ تن به ۵.۵ تن کاهش یافت.
صید شاه میگوی سد ارس متوقف شده است
مدیر شیلات و آبزیان آذربایجان غربی در خصوص اقدامات شیلات استان برای صیانت از ذخایر شاه میگو اظهار داشت: از سال گذشته با مشاهده کاهش ذخایر و میزان تولید تا بهبود شرایط صید شاه میگو در سد ارس توس شرکت‌های بهره برداری متوقف شده است.
فصیح با بیان اینکه در صورت بهبود شرایط نیز تولید بر اساس نیاز و بازاریابی‌های انجام شده صورت می‌گیرد گفت: مجوز صید به شرکت‌های بهره بردار در دریاچه پشت سد ارس دو ماهه است و بر اساس نیاز بازارهای صادراتی اجازه برداشت شاه میگو داده می‌شود.
وی در خصوص حرف و حدیث‌هایی در زمینه پایین بودن کیفیت آب سد ارس و ارتباط آن با کاهش ذخایر شاه میگو اظهار داشت: آب دریاچه سد ارس به دلیل بالا بودن میزان جلبک قابل شرب نیست اما برای صنعت آبزی پروری بسیار مناسب و غنی است و این اظهارنظر را قبول ندارم.
فصیح با بیان اینکه صید این محصولات بعد از پوست اندازی و ریزش مینیاتورها یا همان تخم‌ها صورت می‌گیرد گفت: دست اندازی در زیستگاه شاه میگو و تور اندازی در کف رودخانه‌ها موجب فرار این موجود باهوش از محل زیست خود می‌شود.
مدیر شیلات و آبزیان آذربایجان غربی با بیان اینکه این موجود باید به صورت زنده صادر شود گفت: شاه میگو در خارج از فصل صید به صورت فرآوری شده ارائه می‌شود و آذربایجان غربی در خارج از فصل صید به دلیل بالا بودن هزینه‌های تولید نمی‌تواند از نظر قیمت با سایر تولیدکنندگان رقابت کند.
فصیح با اشاره به میزان اشتغال‌زایی بیان کرد، همزمان با صید شاه میگو در دریاچه پشت سد ارس برای ۷۰ نفر به صورت مستقیم و برای ۷۰ نفر دیگر به صورت غیر مستقیم شغل ایجاد می‌شود.
اظهارات مدیر شیلات و آبزیان آذربایجان غربی در خصوص کاهش ذخایر شاه میگو در حالی عنوان می‌شود که مدیر مرکز تحقیقات آرتمیای کشور پایین بودن کیفیت آب سد ارس و نیز کاهش ارتفاع آن را یکی از مهمترین دلایل کاهش ذخایر شاه میگو عنوان می‌کند.
زنگ خطر انقراض شاه میگوی سد ارس به صدا در آمده است
علی نکویی فرد در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به تولید تنها دو تن شاه میگو طی سال گذشته در دریاچه پشت سد ارس افزود: ذخایر این آبزی اقتصادی به شدت کاهش یافته و روند نزولی آن همچنان ادامه دارد.
وی با بیان اینکه سال گذشته مجوز تولید و صادرات ۸۰ تن شاه میگو به شرکت‌های بهره بردار در بخش تولید شاه میگوی سد ارس صادر شد گفت: این در حالی است که شرکت‌های بهره بردار موفق به تولید و صدور دو تن شاه میگو شدند.
نکویی فرد با اشاره به انجام مطالعات در زمینه پرورش و تولید شاه میگوی سد ارس توسط این مرکز افزود: برای بهبود ذخایر این آبزی سال گذشته صید آن ۱۵ روز دیرتر از فصل صید آغاز و ۲۰ روز نیز زودتر خاتمه یافت اما متأسفانه شرایط همچنان نامناسب است.
مدیر مرکز تحقیقات آرتمیای کشور با هشدار به خطر انقراض شاه میگوی سد ارس گفت: زنگ خطر انقراض این آبزی از سال ۹۳ به صدا در آمده و در صورت بی توجهی باید شاهد از بین رفتن این گونه ارزشمند در سد ارس باشیم.
شاه میگوی سد ارس کشور آذربایجان را ترجیح داده‌اند
نکویی فرد با اشاره به سهیم بودن کشور آذربایجان در سد ارس و نیز منابع پرورش و صید شاه میگوی سد ارس گفت: ایجاد استرس، کاهش کیفیت آب سد در سمت ایران و نیز کاهش ارتفاع به همراه سایر عوامل انسانی موجب فرار شاه میگوها به سمت کشور آذربایجان شده و باید برای بهبود این امر چاره اندیشی شود.
وی با بیان اینکه تحقیقات در زمینه بهبود شرایط زیستی شاه میگوی سد ارس در این مرکز ادامه دارد گفت: در نظر داریم در کنار شرایط بهبود شرایط زیستی در دریاچه پشت سد ارس در استخرهای مناسب نیز اقدام به پرورش شاه میگو کنیم.
نکویی فرد افزود: کشور ترکیه در دهه‌های قبل هر ساله ۲ هزار تن شاه میگو تولید می‌کرد اما این میزان به علت طاعون شاه میگو در سال‌های گذشته به ۵۰ تن رسید و هم اکنون در پی مدرنیزه کردن و پرورش آن در استخرهای خاکی و قفس در مناطق مستعد آب و هوایی بوده این طرح در دست بررسی است.
بر اساس اعلام مرکز تحقیقات آرتمیای کشور مطالعات قبلی و فعلی در دریاچه سد ارس نشان می‌دهد که در سالیان اخیر شرایط برای زیست شاه میگو در این دریاچه نامطلوب بوده و میانگین اندازه جمعیت شاه میگو به شدت کاهش یافته و به پایین تراز تراز صادراتی شیلات آذربایجان غربی، ۵۰ گرم وزن و ۱۲۰ میلی متر طول رسیده است که محققان عوامل مختلفی را در خصوص تغییر در اندازه شاه میگو (طول و وزن) در این سیستم آبی بیان می‌کنند.
این در حالی است که کارشناسان، یکی از دلایل کاهش تولید را تأثیر صیدهای غیر مجاز شاه میگوهای زیر ۵۰ گرم عنوان می‌کنند چرا که شاه میگوهای زیر ۵۰ گرم بهترین لارو تولید مثل برای سال بعد هستند و صید آنها موجب کاهش زاد وولد می‌شود.
به عقیده این کارشناسان، شاه میگوهای صید شده برای صادرات باید دارای وزن ۵۰ گرم باشند، چرا که صید قبل از فصل مقرر موجب می‌شود تا آبزی به وزن لازم برای صادرات نرسد و باید به زیستگاه عودت داده شوند.
امید می‌رود با توجه به این اظهارات کارشناسی و هشدارهای لازم در خصوص تهدید تنها منبع آبی پرورش شاه میگوی سد ارس قبل از اینکه این گونه ارزشمند انقراض شود چاره اندیشی های لازم در این خصوص انجام گیرد.
