1

ورود ترکیه به کشاورزی هوشمند به عنوان مبنای تولید پایدار

می‌توان با الگوبرداری و یا استفاده از تجارب کشورهای دیگر به موفقیت‌های بیشتری در بخش کشاورزی رسید، طبق اعلام فائو طی ۴۰ سال آینده ۹۰ درصد امنیت غذایی وابسته به تحقیقات و هوشمندسازی بخش کشاورزی خواهد بود که برخی کشورها پیشرو هستند.

به گزارش گروه اقتصاد بین الملل خبرگزاری فارس، بررسی وضعیت کشاورزی کشورهای دیگر و مقایسه آن با وضعیت کشاورزی داخل می‌تواند شاخصی برای حال و آینده این بخش از اقتصاد باشد. کشاورزی کشور در سال جاری تنها بخش مثبت بود و توانست رشد اقتصادی کل کشور را از منفی شدن نجات دهد.

بر اساس پایگاه اطلاع‌رسانی ERAI، صنعت کشاورزی در ترکیه، صنعت قوی و در حال توسعه بوده و به لطف زمین‌های قابل کشت مرغوب و آب و هوای مناسب، انواع میوه‌ها، سبزی‌ها در مناطق مختلف ترکیه رشد می‌کند و اکثر جمعیت روستایی درآمدشان از بخش کشاورزی است.

دلیلی دیگر بر قوی بودن صنعت کشاورزی در ترکیه پویایی این صنعت است. جوانان و کارگران ماهر در بدنه این بخش فعالیت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. صنعت ترکیه و زیرساخت‌های بازرگانی آن کاملا توسعه یافته و به لطف دسترسی آسان به بازارهای منطقه شرکت‌های کشاورزی بزرگ دیگر کشورها هم در این کشور حضور دارند و با شرکت‌های داخلی ترکیه هم همکاری جدی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند.

موقعیت ترکیه در منطقه آسیا و اروپا و دسترسی آسان حمل و نقلی به خاورمیانه و کشورهای شوروی سابق موقعیت خوبی را برای این کشور ایجاد کرده است. این کشور به عنوان کشور پیشرو در صنعت کشاورزی ۲۰ درصد اشتغال کشور را تأمین می‌کند.  

* شاخص‌های مهم کشاورزی ترکیه

ترکیه دومین کشور بزرگ در اروپا و نهمین کشور بزرگ در جهان به لحاظ اقتصاد کشاورزی است. دومین اقتصاد کشاورزی را بر اساس بانک جهانی بین کشورهای همکاری توسعه اقتصادی دارد. همچنین بزرگ‌ترین کشور صادرکننده آرد در جهان محسوب می‌شود. ترکیه ۲۳٫۲ میلیون هکتار زمین کشاورزی دارد که ۵٫۱ میلیون هکتار آن قابل کشت است. کل صادرات کشاورزی این کشور به ارزش ۱۷٫۷ میلیارد دلار و ارزش واردات این کشور هم ۱۲٫۷ میلیارد دلار است. حجم تجارت بخش کشاورزی کشور ۳۰٫۵ میلیارد دلار بوده و ۳۰۷۶ شرکت‌های کشاورزی بخش خصوصی در این کشور فعالیت می‌کند و ۳ میلیون بهره‌بردار کشاورزی هم در این صنعت فعالیت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. تولید ناخالص داخلی کشاورزی حدود ۴۳٫۲ میلیارد دلار است.

ترکیه صادرکننده عمده به شرق اروپا، خاورمیانه و شمال آفریقا است. در حال حاضر ترکیه بزرگ‌ترین تولیدکننده فندق، زرد آلو، انجیر، کشمش خشک و گیلاس است. جزو چند کشور بزرگ تولید کننده خربزه، هندوانه، خیار، عدس، پسته، بادام زمینی، شاه‌بلوط، فلفل، عسل و لوبیای سبز است. همچنین ترکیه جزو ۱۰ کشور بزرگ تولیدکننده سیب، پنبه، گندم، جو، بادام، آفتابگردان و تنباکو است. هزار و ۷۰۰ نوع محصولات کشاورزی این کشور به ۱۷۵ کشور جهان صادر می‌شود. ترکیه بزرگ‌ترین صادر کننده فندق، کشمش خشک، زردآلو، انجیر و نخود است و جزو ۵ صادرکننده گیلاس، لیمو، عدس، تنباکو، روغن زیتون و فندق است.  

* راه‌اندازی کشاورزی دیجیتال در ترکیه

بر اساس پژوهش «بازار کشاورزی هوشمند» که توسط شرکت هوآوی در سال ۲۰۱۷ هدایت شد، حجم بازار کشاورزی هوشمند جهان که در سال ۲۰۱۵ به میزان ۱۳٫۷ میلیارد دلار بود پیش بینی می‌شود که در سال ۲۰۲۰ به رقم ۲۶٫۸ میلیارد دلار برسد. مفهوم آن این است که این رقم طی ۵ سال دو برابر خواهد شد.

بر اساس اعلام اتحادیه ماشین‌های کشاورزی اروپا ۴ هزار و ۵۰۰ تولیدکننده با گردش مالی سالانه ۲۶ میلیارد یورو در اروپا، ۴۵۰ ماشین کشاورزی مختلف با ۱۳۵ هزار کارمند، تولید می‌کند.

بر اساس این گزارش ۷۰ تا ۸۰ درصد تجهیزات جدید کشاورزی فروخته شده در اروپا شامل تجهیزات تکنولوژی کشاورزی گران قیمت است.

در بخش دیگر این گزارش تأکید شده که کشاورزی هوشمند عامل اصلی در پیشبرد بخش کشاورزی تا سال ۲۰۳۰ خواهد بود و نقش مهمی را در ایجاد کشاورزی پایدار در اتحادیه اروپا خواهد داشت.

ترکیه بزرگ‌ترین قطب کشاورزی در اتحادیه اروپا هم هست و میلیون‌ها کشاورز با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته تولید محصولات کشاورزی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. کشاورزان ترکیه روز به روز بر میزان استفاده‌شان از تکنولوژی و کشاورزی هوشمند اضافه می‌شود. ابزارها و وسایل مختلفی در کشاورزی و فعالیت‌های دامی روز به روز هوشمند می‌شوند. مدیریت سیستم‌های اتوماسیون و اندازه‌گیری از طریق وسایل موبایل نیز امکانپذیر می‌شود.

روش‌های نامرغوب تولید در این بخش تغییر می‌یابد و جای خود را به تولید کیفی می‌دهد و خاک به عنوان بستر اصلی تولید در این کشور توجه ویژه‌ای داده می‌شود.

* گلخانه در ترکیه

کل گلخانه‌های ترکیه ۷۷۲ هزار دکار است. ترکیه چهارمین کشور جهان و دومین کشور در اروپا در زمینه تولید محصولات گلخانه‌ای است. ۹۴ درصد این گلخانه‌ها برای تولید سبزی به کار گرفته می‌شود، ۵ درصد برای تولید میوه و یک درصد هم برای گیاهان زینتی استفاده می‌شود.

در بخش گلخانه‌ای بسترهای بسیار مناسبی در این کشور وجود دارد که به کمک تکنولوژی تولید روز به روز افزایش می‌یابد و دولت هم با ارائه مشوق‌های لازم از کشاورزان حمایت می‌کند.

* محصولات ارگانیک در ترکیه

فرصت‌های بسیار فوق‌العاده‌ در این کشور در زمینه محصولات ارگانیک به جهت دارا بودن خاک و بسترهای مناسب وجود دارد. دولت ترکیه از تولید محصولات ارگانیک حمایت می‌کند و قوانین کشاورزی ارگانیک در این کشور همانند قانون اتحادیه اروپاست. کشورهای ایتالیا، آلمان، هلند، فرانسه، بلژیک، انگلیس مقاصد صادراتی این کشور هستند که محصولات گندم، انجیر، انواع میوه، فندق، زردآلو، عدس، کشمش و نخود به این کشورها صادر می‌شود.

* وضعیت کشاورزی ترکیه پس از کووید ۱۹

هر صنعتی از بیماری کووید۱۹ آسیب دیده و برخی بخش‌ها هم آسیب جدی‌تر دیده‌اند، اما در این میان بخش کشاورزی، غذا، انرژی، حمل و نقل، شرایط بهتری در جهان پیدا کردند. در حال حاضر ترکیه هفتمین کشور تولیدکننده کشاورزی در جهان است و در سال ۲۰۱۸ به ۱۹۰ کشور جهان هزار و ۸۰۰ محصول به ارزش ۱۷٫۷ میلیارد دلار صادر کرد.

بر اساس این گزارش با وجود متخصصان کشاورزی در این کشور تأثیر تکنولوی بر تولیدات کشاورزی روز به روز افزایش می‌یابد، اما پس از بیماری همه‌گیر کووید ۱۹ این فرایند در این کشور سرعت بیشتری یافته است. استفاده از قدرت ربات‌ها به قدرت انسانی ارجحیت بیشتری پیدا کرده است. اکولوژی کشاورزی می‌تواند بهره‌وری کشاورزی شهری را افزایش دهد و تأثیر خود را بر سلامت غذای محلی به ویژه در جوامع کم‌برخوردار بگذارد.

در شرایط بحران اکثر مردم به این نتیجه رسیدند که تولید غذا به صورت محلی به عنوان یک استراتژی حیاتی محسوب می‌شود و تولید غذای محلی و شهری باید توسعه یابد. اکولوژی کشاورزی می‌تواند ظرفیت کشاورزی شهری را توسعه دهد.

به گزارش فارس، کشوری مانند ترکیه که در همسایگی ما قرار دارد می‌تواند به عنوان مطالعه میدانی مورد نظر مسؤولان بخش کشاورزی باشد. با توجه به شباهت‌های زیاد آب و هوایی و خاک می‌توانیم با الگوبرداری و یا استفاده از تجارب آنها و یا تبادل اطلاعات به موفقیت‌های بیشتری در بخش کشاورزی برسیم. طبق اعلام فائو طی ۴۰ سال آینده ۹۰ درصد امنیت غذایی وابسته به تحقیقات و هوشمندسازی بخش کشاورزی خواهد بود که باید در این مسیر تلاش بیشتری شود.

سرویس خبری: بین الملل




“خودکفایی واقعی گندم” و “بهترین بودن”/ اسکندری و ادعاهایی که ثابت نشد

در حالیکه وزیر جهاد کشاورزی دولت نهم ادعای “بهترین بودن در میان همتایان خود” را دارد و به گفته او “خودکفایی تنها در آن دوران واقعی بوده است”، آمارها گویای وضعیت دیگری است و نشان می‌دهد که اسکندری رکوردار بیشترین واردات گندم در دوران وزارتش بوده است.

به گزارش ایسنا، خودکفایی گندم و واقعی بودن و غیرواقعی بودن آن ادعایی است که محمدرضا اسکندری – وزیر اسبق جهاد کشاورزی در دولت نهم – آن را مطرح و اعلام کرد که “آمارها در دوره مدیریت او درست بوده و خودکفایی در دوران دولت نهم و اواخر دولت هشتم که او مجری طرح گندم بود، واقعی است و مابقی آن خودکفایی به شمار نمی‌رود“.

چراکه به گفته این آقای وزیر، وقتی که از او درباره خودکفایی گندم پرسیده می‌شود و خبرنگاران به او می‌گویند که چرا در دوره شما واردات گندم آغاز شد و با خودکفایی خداحافظی شد، اینگونه پاسخ می‌دهد که “هیچ‌گاه پنج میلیون تن گندم وارد نکرده‌ام که بگویم خودکفا شده‌ام و خودکفایی در گندم در دوره من واقعی بوده و تمام آمارهایی که در این زمینه داده‌ام درست بوده‌اند. “

گردن وزیر مقصر را بزنید!

البته اسکندری بارها اعلام کرده که “بهترین وزیر کشاورزی ایران پس از انقلاب بوده و حاضر است با همه وزیران کشاورزی پس از جنگ مناظره راه بیندازد تا مشخص شود مشکلات کنونی که برای بخش کشاورزی و کشور به وجود آمده، کیست و هر کسی که مقصر بود آن را محاکمه کنند و حتی می‌توانند گردن او را بزنند! “

این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که زبان آمار خلاف این ادعا را ثابت می‌کند و البته علی‌اکبر مهرفرد – معاون توسعه بازرگانی و صنایع وزیر جهاد کشاورزی – در این باره به ایسنا، گفت: در زمانی یکی از وزرای کشاورزی شرایط اقلیمی و خشکسالی را عامل کاهش تولید محصولات کشاورزی عنوان کرد و  در همان زمان، اسکندری مدعی شد که مدیریت عامل همه چیز است و اگر مدیریت منابع درست بود می‌توانستیم با وقوع خشکسالی نیز تولیدات کشاورزی را حفظ کنیم تا کاهش پیدا نکند، اما شاهد بودیم که در دوره‌ای که خود او که محصول استراتژیک و اساسی به نام گندم به کاهش تولید و افزایش واردات دچار شد، همین آقای وزیر خشکسالی را به عنوان عامل آن معرفی کرد!

وی افزود: برهیچ کس پوشیده نیست گندم در دوره‌ای به خودکفایی رسید که در دولت اصلاحات قرار داشتیم و اسکندری مجری طرح گندم در وزارت حجتی بود و زمانی که او وزیر شد، واردات گندم افزوده و از تولید آن کاسته شد و خودکفایی این محصول استراتژیک به تدریج از دست دادیم.

معاون توسعه بازرگانی و صنایع وزیر جهاد کشاورزی ادامه داد: اگر در دولت یازدهم واردات گندم ادامه پیدا کرد و در برخی سال‌ها شاهد واردات کم سابقه بودیم به دلیل این بود که در زمان روی کار آمدن دولت یازدهم تولید گندم و خرید تضمینی آن به حدود سه میلیون تن رسید و چیزی در ذخایر کشور باقی نمانده بود؛ بنابراین مسئولان به اجبار به سمت واردات گندم حرکت کردند که البته پس از آن شاهد بودیم به تدریج تولید و خرید تضمینی گندم افزایش یافت و به خودکفایی آن رسیدیم و با اعمال ممنوعیت، توانستیم وارداتش را کنترل کنیم.

تکذیب خودکفایی با گندم خارجی

مهرفرد تاکید کرد:البته در وزارت جهاد کشاورزی دولت یازدهم و دوازدهم به دنبال حفظ و ارتقای تولید پایدار حرکت کردیم و شاهد تکرار خودکفایی گندم نیز بودیم، اما این مساله که با واردات گندم و محصول خارجی خودکفایی گندم را در دولت یازدهم و دوازدهم رقم زده‌ایم کذب محض است و پایه و اساسی ندارد.

با نگاهی به آمارهای موجود در زمینه‌ی خرید تضمینی، میزان واردات، موجودی کشور و نرخ خرید تضمینی هر کیلوگرم گندم به این نتیجه می‌رسیم که نه تنها واردات بی‌سابقه بیش از ۲۵ میلیون و ۷۰۰ هزار تنی گندم در هشت ساله دولت‌های نهم و دهم در گمرکات کشور به ثبت رسیده است، بلکه متوسط واردات این محصول استراتژیک در هر سال از دوران مدیریت اسکندری و خلیلیان به عنوان وزرای کشاورزی دولت گذشته نیز بی‌سابقه بوده است جالب‌تر این‌که اسکندری در این میان صدرنشین بوده و با متوسط سه میلیون و ۴۸۹ هزار تنی بیشترین واردات گندم را در دولت‌های گذشته و کنونی به خود اختصاص داده است.

در دوران وزارت اسکندری در بخش کشاورزی یعنی طی سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸ بالغ بر ۱۳ میلیون و ۹۵۷ هزار تن گندم به کشور وارد شده است که این نیز به نوبه خود آمار بی‌سابقه و عجیب و غریبی است که دقیقا گندم در همان سال‌هایی که به اوج تولید خود رسیده بود، وارداتش نیز رکورد می‌شکست، چرا که در این سال‌ها شاهد واردات بیش از دو میلیون تنی در سال ۱۳۸۵ یعنی همان سالی که برای اولین بار گندم را صادر کردیم و شاهد واردات حدود شش میلیون تنی در سال ۱۳۸۷ که تا آن زمان سابقه نداشت بودیم. البته خلیلیان رکورد اسکندری را هم زد و در سال ۱۳۹۱ بالغ بر شش میلیون و ۷۰۸ هزار تن گندم وارد کردیم و خرید تضمینی این محصول نیز در همان سال به کمترین میزان خود طی سال‌های قبل و بعد از آن رسید.

این آمار در وضعیتی که در کنار آن نرخ خرید تضمینی گندم ذره ذره بالا می‌رفت و حتی در برخی سال‌ها شاهد ثابت ماندن قیمت محصولات کشاورزی مانند گندم بودیم به کشاورزان فشار مضاعفی وارد می‌کرد و آنها از بهایی که دولت بابت تحویل محصول‌شان پرداخت می‌کند ناراضی بودند و به گفته آنها گندم در آن سال‌ها هم قیمت کاه و یونجه بود.

از این گذشته با وجود این آمار بی‌سابقه در واردات در خرید تضمینی گندم باز هم به ادعای اکثر مسئولان دولت یازدهم و دوازدهم و آمار موجود رسمی منتشر شده، انبارهای کشور در سالی که دولت گذشته بار و بندیلش را تحویل روحانی و کابینه‌اش می‌داد، خالی بود. کشور به مرز بحران گندم و نان نزدیک و نزدیک‌تر می‌شد. جالب‌تر این‌که حالا پس از گذشت حدود پنج سال از پایان عمر دولت گذشته و حدود ۹ سال از دوران مدیریت محمدرضا اسکندری در وزارت جهاد کشاورزی دولت نهم، این آقای وزیر چگونه خود را بهترین وزیر کشاورزی ایران پس از انقلاب می‌داند و مدعی است که در دوره او هیچ اشتباهی رخ نداده است؟

تهیه و تنظیم گزارش از خبرنگار ایسنا: روح‌الله رضایی‌مقدم