زیر ساخت های اشتغال پایدار و توسعــــــه صادرات غیر نفتی به قلم محسن احتشام
یادداشت های محسن احتشام رئیس اتاق بازرگانی صنایع – معادن و کشاورزی بیرجند
(زیر ساخت های اشتغال پایدار و توسعــــــه صادرات غیر نفتی)
بسمه تعالی
همان طور که همه
می دانند چالش های جدّی و فراینده کشور و
نرخ بالای بیکاری است این چالش ها با توســـــــــــــعه دانشگاه ها و به تاخیر
انداختن ورود نیروی کار به بازار و یا استخدام های دستوری در دستگاه های دولتی یا
بنگاه های عمومی و یا پرداخت وام های خود اشتغالی قابل مدیریت برای اشتغال پایدار
نخواهد بود . زیرا تا به حال مزیت های مطلق کـشور نفت – گاز –
معادن و انرژی ارزان بوده است و توجه به صنایع بزرگ ختم می شده است . برای همین
مزیت های اقتصادی کشــور در چند صنعت بزرگ حبس و تماماً استفاده شده است و حتی در
صنایع بزرگ فاقد مزیت نسبی و رقابتی که با پیوســـتن به سازمان تجارت جهانی WTo راهی جز تعطیلی در فضای رقابتی نخواهند داشت . سیاست های اصولی اشتغــــــــال
زایی و توســعه صادرات موثر در تضاد با منافع آشکار با صنایع مکمل حمایت کننده و
پشتیبانی کننده و خوشه های پایین دســــت قرار داردکه به عنوان واحد های پیشرو می
تواند اشتغال پایدار ایجاد کند ، تکمیل کننده زنجیره ارزش است ، جلوگـــیری از خام فروشی
است . صنایع و تولیــــدات روستـــــایی را رقابت پذیر می کند و اشتغال پایدار
ایجاد می کند و در راســـــتای عملیاتی کردن مؤلفه های اقتصاد مقاومتی است و زیر
ساخت کسب ارزش افزوده است و راه حل زیر بنایی جلوگیری از خام فروشی است .
اما مشکل کجا است ؟!
مشکل همان عدم آینده نگری و نداشتن راهبرد و استراتژی توسعه صنعتی و
صادراتی و اشتغال زایی است که وضع موجود را به وجود آورده است و یا به عبارت دیگر
قدرت خلق آینده مطلوب را در این زمینه نداشته ایم برای همین شاهد صادرات ناچیز از
این همه منابع هستیم و وابسته به نفت . کشور همسایه ما ترکیه نفت ندارد اما
سالیانه بیش از ۱۷۰ میلـــیارد دلار صادرات غیر نفتی آن است ولی متاسفانه صادرات
کشور ما با احتـــــساب میعانات گازی و پتروشیمی کمتر از ۳/۱ کشور ترکیه و ۴/۱
کشور مالزی است .
جو فردا شود فکر فردا کنیم گذشته است زیرا این فردا با تغییر و تحولات سریع محیطی هر روز در تغییر است و خیلـــی زود می رسد و این ما هستیم که این تغییر و تحولات را با تفکرات استراتژیک و مدیریت استراتژیک فرموله کنیم . تا اهداف توسعه ای و اشتغال زایی را تحقق بخشیم . اما چگونه باید هم اشتغال را جان تازه ای بخشیم هم صادرات با ارزش افزوده بیشتر انجام دهیم و هم از خام فروشی دور نشویم ، هم زیر ساخت های کسب ارزش افزوده محصولات را فراهم کنیم و هم به اجرای مؤلفه های اقتصاد مقاومتی در اقتصاد درون زای برون گرا برسیم و یا به عبارتی تولید صادرات محور .
مسئولین محترم ابتدا باید زیر ساخت ها و ساز و کارهای توانمند سازی هزاران
واحد پائین دستی را در فضای رقابـــتی فراهم کنند و صنایع کوچک و متوسط دارای مزیت
نسبی را رقابت پذیر نمایند .
مانند کشور های ترکیه – چین – تایوان – مالزی که در این زمینه موفق عمل کردند ، باید گامهای
اساسی در این زمیـــــنه برداشته شود و یکی از این گامهای بسیار مهم تقویت و تکثیر
صنایع حمایت کننده و پشتیبانی کننده صــنایع کوچـــــــک و متوسط است که موتور
اشتغال کشور هستند .این صنایع امروز در نظام برنامه ریزی توسعه ای به صنایع پیشــــــــرو لقب گرفته است .
تقویت زیر ساخت های تکنولوژی یکی از عوامل بسیار مهم و موثر می باشد . زیر
ساخت فقط آب و برق و آسفالت امروز نیست ، این زیر
ساخت ها در نواحی صنعتی و شهرک های صنعتی ایجاد شده ، اما چرا بسیاری از واحد های
مستقر در این مناطــق موفق نیستند و یا تعطیل شده اند ؟
طبق پژوهش انجام شده اکثر صنایع کوچک و متوسط تعطیل شده و یا صنایع مشکل
دار و صنایعی که زیر ظرفیت اســــمی فعالیت می کنند یکی از مشکلات اساسی آنها مشکل
بازار و بازاریابی که ریشه اصلی در ضعف بسته بندی داشته اند می باشـد .که رقابت
پذیر نبوده اند و هرگز به علت این ضعف مهم زیر ساختی نه توانسته اند طبق نمودار چرخه عمر محصول از مرحلـه معرفی عبور
و به رشـد و بلوغ برسند بلکه خیلی زود وارد مرحله افول و تعطیلی گشته و می گردند . زیرا هرگز توجــه
ای به صــــنایع مهم زیر ساختی نشده اســـت که به عــــنوان واحدهای حمایت کننده و
پشتیبانی کننده این صنایع را توانمند و رقابت پذیر کنند .در عصـری که به عصر
بازاریابی و فــــــــروش لقب گرفته است .
بسته بندی یکی از متغییر های مهم در آمیخته بازاریابی یا متغییر های مهم اثر گذار بر
تقاضـای محصول در سطح بازارهای جهانی و داخلی محسوب می شود .
مدیران محترم باید بدانند که به اعتقاد
بسیاری از صاحب نظران اقتصادی تاریخ مصرف ســــــیاست توســـعه صادرات به پایان
رسیده است . همان طور که نفت هم به پایان خود نزدیک است و عصر آن رو به پایان بنــــابراین
بایـد تعــــــــریف جدیدی را جایگزین آن
نمود ، تعریف جدید همانا نمی تواند چیزی دیگری باشد جز توسعه صــــــــادرات موثر
و آن در یک جمــله به معنای اعمال ساز و کاری ها و روش ها و رویه هایی و تامین زیر
ساخت هایی برای تغییر ترکیب صـــــــــادرات کشور از مواد خام و دارای ارزش افزوده
پایین به محصولات متنوع و بسته بندی شده با ارزش افزوده بیــــشتر و سازوکار تر با
چالـــــش های اساسی کشور من جمله “بیکاری- کم آبی و محرومیت زدایی و محیط زیست
” گردد، آن چـــیزی که مرتب مقام معظم رهبری در فرمایشان خود به آن اشاره و
تاکید می فرمایند .
بنابراین انتظار است بدون فرصت سوزی ساز و کارهای حمایتی از صنایعی که به عنوان صنایع حمایت کننده و پشتیبانی کنند از صادرات موثر و اشتغال پایدار قلمداد می گردد . مورد حمایت جدی قرار گیرد و با یک تصمیم استراتژیک تصمیمی کارا و موثر و به موقع در برنامه توسعه اقتصادی زیر ساخت های تکنولوژیکی صنایع مورد توجه جدی قرار گیرد .
سرویس خبری: صنعت غذا