تولید دانه‌های روغنی، نقش بسزایی در صرفه جویی ارزی، تسریع روند توسعه اقتصادی، امنیت و استقلال غذایی کشور ایفا می‌کند.

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، دانه‌های روغنی به عنوان پایه و ماده اولیه تولید روغن نباتی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

به واقع، ضریب مصرف روغن نباتی در سبد غذایی خانوار‌های ایرانی به میزانی بالاست که با قاطعیت می‌توان از این محصول به عنوان یکی از نیاز‌های اساسی جامعه در حوزه غذایی نام برد.

با چنین اوصافی، حصول هر توفیقی در افزایش ضریب تولید و تامین هر چه بیشتر این محصول، و به تبع آن افزایش ضریب تولیدروغن نباتی برای تامین نیاز داخلی کشور، یک موفقیت ارزنده و بزرگ به شمار می‌رود.

با وجود حصول دستاورد‌های بسیار در عرصه‌های گوناگون اقتصادی و زراعی، متاسفانه میزان کشت دانه‌های روغنی در کشور ایران، آنچنان که باید مطلوب و مُکفی به نظر نمی‌رسد و علی رغم افزایش ضریب تولید این محصول در طول سالیان اخیر، همچنان شدت و میزان وابستگی به واردات برای تامین نیاز داخلی بالاست و ارز قابل توجهی، مصروف خرید این محصول می‌شود.

دانه‌های روغنی به عنوان گیاهان صنعتی از کاربرد‌های بسیاری در تغذیه انسان و کنجاله آن در تغذیه دام، طیور و مصارف متعدد صنعتی برخوردار است و این دامنه وسیع از مصرف در حوزه‌های گوناگون، موید عمق ضرورت و اهمیت این محصول خاص است و به واسطه تنوع حوزه مصرفی آن، از دانه‌های روغنی به عنوان یکی از استراتژیک‌ترین تولیدات زراعی و کشاورزی یاد می‌شود.

در طول چهار دهه گذشته، تامین دانه‌ های روغنی مورد نیاز برای صنایع روغن کشی، سیر و فراز و نشیب‌های متعددی را تجربه کرده است.

آنچنان که بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد، ماده اولیه مراکز صنعتی روغن کشی ابتدا از پنبه دان‌ها و سپس از دو منبع سویا و آفتابگردان و در اواخر دهه ۱۳۷۰ از محصولات دیگری همچون کلزا تامین شده و البته روغن کشی از کنجد نیز، منبع دیگر تولید این محصول به شمار می‌رود که در میان دیگر منابع تولیدیِ روغن، به کیفیت و به تبع آن قیمت بالاتر شهره است.

در حال حاضر، بخش قابل توجهی از روغن مورد نیاز جامعه از دانه‌های کلزا تامین می‌شود.

آب بری کم دانه‌های روغنی کلزا، به اهمیت کشت این محصول افزوده است

با توجه به بحران کم آبی که کشور با آن مواجه است و به واقع در طول سالیان اخیر، کارشناسان از پدیده خشکسالی به عنوان جدی‌ترین معضل این مرز و بوم در آینده یاد کرده اند، کشت محصولاتی با آب بری حداقلی، یک اصل و ضرورت وِیژه در شرایط این چنینی محسوب می‌شود.

صادق معیریان، یکی از فعالان عرصه زراعی و کشاورزی، با اشاره به روغن کشی از دانه‌های کلزا، آفتابگردان و ذرت به عنوان سه عنصر اساسی تامین روغن مورد نیاز جامعه، اظهار کرد: در این میان، آب بری کمتر دانه‌های کلزا، از ویژگی‌ها و خصوصیات بارز این محصول به شمار می‌رود و از همین رو دستگاه‌های ذی ربط همچون وزارت جهاد کشاورزی و به تبع آن اداره های شهرستانی متبوع، افزایش و توسعه ضریب تولید و سطح کشت این محصول را به عنوان یک دستور کار جدی مد نظر قرار داده اند.

وی افزود: یکی دیگر از خاصیت‌های دانه‌های کلزا، به امکان کشت آن در کنار دانه‌های غلات و مقابله با برخی از امراض خاکزی معطوف می‌شود و به واقع در کنار کیفیت بالای روغن حاصله از کشت دانه‌های کلزا، این محصول در رتبه ممتازی قرار گرفته است.

معیریان گفت: با توجه به شرایط فعلی کشور و لزوم صرفه جویی ارزی، توسعه کشت دانه‌های روغنی و بخصوص کلزا از ضرورتی است که باید با تلاش هر چه بیشتر و فراتر از میزان فعلی مد نظر قرار گیرد.

این فعال در حوزه زراعی و کشاورزی در ادامه بیان کرد: البته در یک دهه اخیر، طرح‌هایی برای حصول موفقیت های هر چه بیشتر در زمینه کشت دانه‌های روغنی کلزا تعریف و عملیاتی شده است، اما به اعتقاد بنده با توجه به ظرفیت‌های موجود، می‌باید با ارائه مشوق‌های هر چه بیشتر، انگیزه فعالان این حوزه برای کشت و تولید افزون‌تر این محصول، مضاعف شود که قطعا تحقق چنین امری، هم راستا با سیاست‌های اقتصاد مقاومتی محسوب می‌شود، زیرا با ارتقا ضریب کشت، شدت وابستگی به واردات نیز کاهش می‌یابد و به تبع آن ارزی که با سختی و مشقت فراوان وارد کشور می‌شود بصورت هر چه شایسته تری مدیریت و هزینه می‌شود.

تامین ۹۰ درصد نیاز کشور از طریق واردات/تدوین برنامه‌ای ۱۰ ساله برای خود اتکایی

چندی پیش، علی رضا مهاجر، مشاور وزیر جهاد کشاورزی و مجری طرح دانه‌های روغنی در گفت و گویی با رسانه‌ها با اشاره به واردات ۹۰ درصدی این محصول اظهار کرد: با توجه به اهمیت تامین این محصول، برنامه‌ای ۱۰ ساله تعریف و تدوین شده است که به موجب آن می‌باید تا پایان برنامه، ۷۰ درصد از نیاز کشور با تکیه بر توانمندی و ظرفیت‌های موجود داخلی تامین و مهیا گردد.

وی افزود: بخش عمده و اصلی تمرکز کشت دانه‌های روغنی بر دانه‌های کلزا استوار شده که در فصل پاییز کشت می‌شود.

مجری طرح کشت دانه‌های روغنی در ادامه بیان کرد: در کنار کلزا، گلرنگ، سویا و آفتابگردان از مهمترین محصولاتی به شمار می‌روند که در طرح توسعه کشت دانه‌های روغنی مد نظر قرار دارد.

مهاجر می‌افزاید: حدود ۴ میلیارد دلار ارز برای خرید دانه‌های روغنی هزینه می‌شود که  با اجرای طرح خود اتکایی، صرفه جویی قابل ملاحظه‌ای را در این حوزه شاهد خواهیم بود.

کشت دانه‌های روغنی بصورت مکانیزه/صرفه جویی ۴۵۰ میلیون دلاری ارز با افزایش ضریب کشت و تولید

مهاجر مجری طرح دانه‌های روغنی با اشاره به افزایش ضریب واردات دانه‌های روغنی در دهه‌های اخیر اظهار کرد: اگرچه میزان خرید خارجی این محصول و واردات آن به نسبت دوران پیش از انقلاب افزایش یافته است، اما نباید این واقعیت را نادیده انگاشت که علت اصلی بالا رفتن ضریب واردات این محصول به رشد قابل توجه جمعیت و افزایش میزان مصرف روغن در کشور باز می‌گردد (به واقع با تغییر ذائقه مصرف و رشد جمعیت از ۳۶ میلیون نفر به بیش از ۸۰ میلیون نفر، به تبع ضریب واردات نیز تشدید شده است).

وی افزود: افزایش ضریب مصرف مرغ و گوشت نیز باعث افزایش میزان واردات دانه‌ای روغنی شده، زیرا بخش قابل توجهی از تغذیه طیور و دام به محصول مذکور وابسته است.

مهاجر گفت: با اجرا و پیاده سازی برخی طرح‌ها با هدف افزایش میزان تولید حدود ۴۵۰ میلیون دلار صرفه جویی ارزی حاصل شده است.

البته در دهه‌ها و سالیان اخیر شاهد حصول دستاورد‌هایی نیز در این عرصه بوده ایم که با نگاه واقع بینانه و رعایت انصاف، باید به موفقیت های به دست آمده نیز اشاره شود.

مشاور وزیر جهاد کشاورزی و مجری طرح دانه‌های روغنی درباره دستاورد‌های مذکور اظهار کرد: در بخش صنعت دانه‌های روغنی، تعداد کارخانه‌های روغن کشی به میزان چهار برابر و میزان ظرفیت کارخانه‌های روغنی نیز بیش از ۳ برابر رشد داشته است.

وی در ادامه با تاکید بر اهمیت کشت و تولید کلزا در میان دانه‌های روغنی گفت: روغن با کیفیت، اصلاح خاک و پایداری تولید غلات به ویژه  گندم از ویژگی‌های بارز این محصول خاص به شمار می‌رود و با در نظر گرفتن خشکسالی دو دهه اخیر این واقعیت عیان می‌شود که عملا امکان کشت هیچ محصولی در تناوب با گندم به غیر از کلزا وجود ندارد.

مهاجر تصریح کرد: امکان کشت مکانیزه در تمامی مراحل تولید دانه‌های روغنی از دیگر دستاورد‌های مهم نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران طی ۴۰ سال اخیر محسوب می‌شود که این امکان در دوران پیش از انقلاب وجود نداشت و به واقع، با تلاش‌ها و برنامه ریزی‌های انجام شده تمامی مراحل کاشت، داشت و برداشت در کشور به تکنولوژی روز دنیا تجهیز شده است.

اشتغالزایی در مناطق فقیر نشین، موفقیتی دیگر در سایه کشت دانه‌های روغنی

بدون تردید، توسعه فرصت‌های شغلی یکی از ضروریات جدی و اولویت دار کشور در شرایط فعلی محسوب می‌شود، مولفه‌ای که با حصول آن، بسیاری از نارسایی‌های اقتصادی مرتفع و از  بروز بخش قابل توجهی از ناهنجاری‌های اجتماعی جلوگیری می‌شود.

در این میان، پیاده سازی طرح کشت دانه‌های روغنی در مناطق فقیر نشین، فرصت و بستر مناسبی را برای ایجاد و توسعه فرصت‌های شغلی، به ارمغان آورده است.

مهاجر در این خصوص می‌گوید: به واسطه تولید گلرنگ به عنوان منبعی دیگر در تولید روغن، فرصت‌های شغلی مناسبی در مناطق محروم و کم برخوردار ایجاد شده است.

به واقع، با افزایش ضریب کشت و تولید این محصول، موفقیت های متعددی در عرصه‌های گوناگون اقتصادی به دست می‌آید که می‌توان آن را به معادله‌ای بُرد بُرد در بخش‌های گوناگون توصیف و تشبیه کرد.

تعریف استراتژی هدفمند و هوشمندانه، ضرورت مقابله با جنگ اقتصادی دشمن

بدون تردید، در شرایطی که شاهد جنگ اقتصادی دشمنان و معاندان کشور، با مردم و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران هستیم، تعریف و طراحی استراتژی‌های سازنده با بهره وری و دستاورد‌های حداکثری، ضرورتی اجتناب ناپذیر به شمار می‌رود که کشت دانه‌های روغنی یکی از نمونه‌ها و مصادیق این طرح‌ها و استراتژی‌ها به شمار می‌رود.

فعالیتی که علاوه بر تامین نیاز داخلی، کاهش واردات و وابستگی به کشور‌های دیگر را در پی خواهد داشت و به تبع آن با صرفه جویی ارزی، از ضریب فشار و اختلال در فرآیند طبیعی حرکت اقتصادی کشور کاسته خواهد شد.

توسعه فرصت‌های شغلی دستاورد دیگری است که به مدد فعالیت در این حوزه کسب می‌شود و مجموعه این دستاوردها، مقاومت پذیری اقتصاد کشور را افزون‌تر و عبور از چالش‌ها و موانع و مشکلات اقتصادی را سهل‌تر می‌ کند.

امید آن می‌رود با سعی، تلاش و اتخاذ تدابیر هوشمندانه، به چنان موفقیتی در تولید دانه‌های روغنی نائل شویم که نه تنها پرچم خودکفایی در تامین دانه‌های روغنی همچون بسیاری از عرصه‌های دیگر برافراشته شود، بلکه صادرات دانه‌های روغنی از ایران به کشور‌ها و بازار‌های هدف خارجی نیز، محقق شود، امری که قطعا با برنامه ریزی هدفمند و هوشمندانه قابل حصول خواهد بود.

رئیس گروه گیاهان دارویی سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور گفت: در شش ماهه اول امسال ۸۷۷ هزار و ۶۳۲ کیلوگرم گیاهان داریی از محصولات فرعی جنگلی و مرتعی به خارج از کشور صادر شده است.

به گزارش اگروفودنیوز؛ مهدی عماد عصر سه شنبه در حاشیه بازید از رویشگاه گیاهان دارویی در استان سمنان، افزود: قارچ ترافل، کتیرا خرمنی، آنغوزه تلخ و شیرین ، بوته گاوزبان و گل آن، باریجه، کاپاریس، آویشن و اسفناج وحشی از جمله گیاهان دارویی صادراتی کشور است.
وی ادامه داد: در شش ماهه اول امسال در حدود ۱۵ هزار کیلو گرم گیاه کاپاریس، ۲۵۰ هزار کیلو گرم قارچ، پنج هزار کیلو گرم آویشن، ۱۰ هزار کیلو گرم اسفناج وحشی و ۳۰ هزار کیلو گرم کتیرا به خارج از کشور صادر و موجب ارز آوری شد.
وی اظهار داشت: سال گذشته یک میلیون و ۳۳۷ هزار و ۶۹۹ کیلو گرم از انواع گیاهان دارویی به خارج از کشورصادر شده بود.
عماد تصریح کرد: سال گذشته در حدود یک میلیون و ۹۲۰ هزار کیلو گرم از انواع گیاهان دارویی در وسعت حدود ۴۰۰ هزار هکتار از اراضی مرتعی کشور برداشت شد که این میزان برداشت چشمگیراست.
وی اضافه کرد: تجاری سازی گیاهان دارویی در دستور کار سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور قرار دارد و اکنون این طرح در حال طی کردن روند اداری است.
وی یادآور شد: گیاه دارویی باریجه به منظور عطر سازی به فرانسه، کتیرا به کشور آلمان و قارچ به کشورهای اروپایی صادر می شود و کشورهای حوزه خلیج فارس و هند از دیگر بازارهای فروش گیاهان دارویی ایران هستند.
رئیس گروه گیاهان دارویی سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور گفت: گیاهان دارویی نقش مهمی در تحقق اقتصاد مقاومتی و بهبود معیشت جوامع محلی دارد و با توجه خشکسالی در کشور توسعه کشت گیاهان دارویی راهبردی برای مقابله با خشکسالی است.
به گزارش ایرنا، به گفته کارشناسان گردش مالی گیاهان دارویی ۷۰ هزار میلیارد ریال برآورد شده است که ۳۰ تا ۴۰ هزار میلیارد ریال آن در بخش صادرات بوده و مابقی این درآمد در صنایع غذایی و دارویی کشور است.
سال گذشته تسهیلات گیاهان دارویی هفت هزار میلیارد ریال بود که با سود ۶ درصد در سامانه کارا عرضه شد و امسال نیز با نرخ ۱۰ درصد پرداخت می شود.

گمرک جمهوری اسلامی ایران با صدور ابلاغیه ای صادرات ۱۸ قلم کالای اساسی و ضروری کشاورزی را تا اطلاع بعدی ممنوع کرد.

 میزان خریداری گندم در سال ۱۳۹۶ به ۹ میلیون تن رسید. با توجه به خودکفایی پارسال و پیش بینی مشاور وزیر جهاد کشاورزی درباره خرید «۱۳ میلیون و ۴۰۰ هزار تن» تا پایان سال زراعی جاری، امسال نیز به واردات گندم نیازی نیست.

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، پارسال نزدیک ۹ میلیون تن گندم به ارزش بیش از ۱۱۴ هزار میلیارد ریال از گندمکاران سراسر کشور خریداری شد که با توجه به ذخایر پارسال همچنان خودکفایی در تولید این محصول استمرار پیدا کرد.
در همین پیوند، مشاور وزیر و مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی امروز (شنبه) گفت: از آغاز فصل برداشت تاکنون یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن گندم از کشاورزان خریداری شده که پیش بینی می شود این میزان تا پایان فصل خرید به ۱۳ میلیون و ۴۰۰ هزار تن برسد.
«اسماعیل اسفندیاری پور» در حاشیه همایش معرفی برترین های آموزش های مهارتی افزود: در سال ۱۳۹۷ به واردات این محصول نیازی نخواهیم داشت.
خودکفایی در تولید کالاها بویژه محصولات غذایی از بندهای سیاست های اقتصاد مقاومتی است که در سال ۱۳۹۲ ابلاغ شد. امسال نیز «حمایت از کالای ایرانی» نام دارد.
البته مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی یادآوری کرد «مجموعه شرایط محیطی، عوامل طبیعی، نوسان گرما و خشکی در برخی مناطق جنوب کشور به مزارع دیم گندم خسارت وارد کرده است».
با این همه به گفته وی، کشت دیم گندم در سایر بخش ها بویژه مناطق سردسیر، شمال و شمال غرب کشور از شرایط خوبی برخوردار است.
بیست و یکم فروردین ماه رییس سازمان برنامه و بودجه قیمت خرید تضمینی امسال هر کیلوگرم گندم را ۱۳۰۰ تومان اعلام کرد و گفت: فعلا دولت توانایی پرداخت بیش از این رقم برای گندم را ندارد.
پارسال براساس مصوبه شورای اقتصاد هر کیلوگرم گندم معمولی (نان) با افت مفید چهار درصد و افت غیرمفید ۲ درصد به مبلغ ۱۳ هزار ریال (۱۳۰۰ تومان) و گندم دوروم ۱۳ هزار و ۳۰۰ریال (۱۳۳۰ تومان) خریداری شد.
سال ۱۳۹۵ نیز ۱۴ میلیون و ۵۹۰ هزارتن گندم تولید و ۱۱ میلیون و ۵۲۵ هزارتن به ارزش بیش از ۱۴۵ هزار میلیارد ریال خریداری شد که قیمت هر کیلوگرم گندم معمولی ۱۲ هزار و ۷۰۵ ریال و گندم دوروم ۱۳هزار و ۶۸ ریال بود.
خرید گندم هر سال از شهرستان سرباز بخش پیشین سیستان و بلوچستان آغاز می شود و تا اواخر مهرماه هر سال ادامه دارد.

معاون امور تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی از صادرات ۸۰۵ هزارتن انواع محصولات لبنی طی ۱۰ ماه اخیر خبر داد و پیش بینی کرد: تا پایان سالجاری میزان صادرات انواع محصولات لبنی به کشورهای هدف به یک میلیون تن برسد.

حسن رکنی با بیان این که به نظر می رسد امسال میزان تولید شیرخام کشور ۱۰ میلیون تن باشد، افزود: تاکنون میزان تولید شیرخام واحدهای تولیدی کشور ۹٫۶ میلیون تن است.
به گفته وی، ۱۰ درصد انواع محصولات لبنی ایران به سایر کشورها و اخیرا به بعضی از ایالت های متحده آمریکا صادر شده و مابقی آن نیاز داخلی را به طور کامل تامین می کند.
وی درصد خوداتکایی تولید شیر در کشور را ۱۰۸ درصد عنوان کرد و افزود: میانگین مصرف سرانه شیر در دنیا برای هر نفر ۱۰۹ کیلوگرم و در ایران ۱۱۰ کیلوگرم می باشد.
وی اظهار داشت: در حالی که طبق بررسی های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باید مصرف سرانه شیر در کشور به ۱۵۰ تا ۱۶۰ کیلوگرم برای هر نفر برسد.

** ۹۰ درصد گوشت قرمز در کشور تولید می شود
معاون وزیر جهاد کشاورزی در ادامه ضریب خوداتکایی تولید گوشت قرمز در کشور را ۹۰ درصد عنوان کرد و گفت: ۸۲۰ هزار تن گوشت قرمز در داخل تولید و حدود ۱۰۰ هزار تن از سایر کشورها تامین می شود.
وی یادآورشد: در گذشته گوشت منجمد وارد می شد، اما با توجه به تغییر ذائقه مردم بخشی از واردات به گوشت گرم اختصاص یافته است.
رکنی افزود: مصرف سرانه گوشت قرمز در ایران ۱۱٫۵ کیلوگرم برای هر نفر است.

**اصلاح نژاد دام های سبک بومی از برنامه های اقتصاد مقاومتی 
بنا بر اعلام وزارت جهاد کشاورزی، رکنی براصلاح نژاد صنعت مرغداری کشور تاکید کرد و گفت: طی پنج سال اخیر نزدیک به ۱۵ درصد از صنعت مرغ کشور اصلاح ساختار شده و در زنجیره های تامین قرار گرفته است.
معاون امور تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی ظرفیت تولید مرغ تخمگذار کشور را نسبت به دنیا مثبت ارزیابی کرد و افزود: ظرفیت تولید تخم مرغ در ایران ۱٫۳ میلیون تن است.
وی با بیان این که در سال جاری ۹۳۰ هزار تن تولید تخم مرغ داشتیم، گفت: به علت شیوع بیماری آنفلوانزای پرندگان تا امروز بیش از ۲۵میلیون قطعه از جمعیت طیور تخمگذار معدوم شده که بخش زیادی از آن با ظرفیت هایی که داشته ایم جایگزین و در نیمه دوم دی ماه نیز بخشی از کمبود تخم مرغ از طریق واردات تامین شد.
وی تراز تجاری تخم مرغ در کشور را مثبت ارزیابی کرد و اظهارداشت: سرانه مصرف تخم مرغ در ایران ۱۱٫۵ کیلوگرم و در دنیا ۹٫۵ کیلوگرم برای هر نفر است.
به گفته وی، کشور توان تامین بیش از ۱۰۰ درصد تولید تخم مرغ مورد نیاز کشور را دارد به نحوی که ۱۰ درصد آن را نیز صادر کنیم.
وی به پروژه های اقتصاد مقاومتی اشاره کرد و گفت: درچارچوب سیاست های اقتصاد مقاومتی به دنبال آن هستیم که تولید شیر را تا سال ۱۴۰۰ به ۱۲٫۵ میلیون تن و تولید گوشت قرمز را به ۹۲۰ هزار تن برسانیم.
رکنی افزود: توسعه اصلاح نژاد دام سبک بومی و ایجاد ترکیب های ژنتیکی دام سبک و پر بازده از دیگر برنامه های ما در چارچوب این سیاست است.