یک کارشناس برنامه‌ریزی و مدیریت منابع محیط زیست، اظهار کرد: تغییر اقلیم در همدان می‌تواند امنیت غذایی که دستاورد کشاورزی است را به خطر بیندازد و باعث از دست رفتن تالاب‌ها شده‌است.

به گزارش پایگاه خبری صنعت غذا و کشاورزی(اگروفودنیوز)، به نقل از ایسنا؛ ایرج اسدی در نشست “تغییرات اقلیم و عوامل آن” که برگزار شد، اظهار کرد:  فاکتورهایی مانند طوفان‌ها، خشکسالی و یا تغییرشکل بارش، می‌تواند اقلیم را برای مدت طولانی تحت تاثیر قرار دهد.

اسدی تصریح کرد: این تغییر اقلیم می‌تواند کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار دهد و برنامه‌هایی که داشتیم و امنیت غذایی که دستاورد کشاورزی است را تحت تاثیر قرار دهد.

وی ادامه داد: بحث تغییر اقلیم منحصر به شرایط حیات ما نیست و از میلیون ها سال پیش وجود داشته اما روند آن با انقلاب صنعتی از نیمه دوم قرن ۲۰ به بعد افزایش یافت.

این کارشناس برنامه‌ریزی و مدیریت منابع محیط زیست، خاطرنشان کرد: عوامل انسان ساز مانند؛ مصرف سوخت‌های فسیلی و تغییر کاربری جنگل‌ها مهم‌ترین عامل تغییر اقلیم است چون باعث افزایش غلظت گازهایی که در اتمسفر وجود دارد، می‌شود.

اسدی مطرح کرد: تغییر اقلیم می‌تواند منطقه‌ای یا در حوزه سرزمینی، قاره‌ای و جهانی باشد و همه ما از آن  متاثر هستیم.

وی در رابطه با تغییر اقلیم در همدان، اظهار کرد: همدان قبلاً در تابستان، یک منطقه خوش آب و هوا بود اما الان پدیده‌هایی مانند گرد و غبار و مباحث این چنینی آن را تحت تاثیر قرار داده است.  

این کارشناس برنامه‌ریزی و مدیریت منابع محیط زیست، ادامه داد: ما قبلا آبگیری خوبی در تالاب‌های استان داشتیم که آن‌ها محل جذب پرندگان مهاجر بودند اما الآن به دلیل محدودیت بارندگی، تالاب‌ها را از دست دادیم.

اسدی در رابطه با دلایل تغییرات اقلیم، گفت: مدیریت پسماند، فرآیندهای صنعتی و گازهای گلخانه‌ای که ما در آن رتبه‌دار هستیم، گاز متان مزارع برنج و رشد جمعیت از دلایل تغییر اقلیم در ایران است‌.

وی خاطرنشان کرد: برای حل این مشکل باید نگاهی به سبک زندگی در گذشته داشته باشیم به عنوان مثال در گذشته کنار هر شهر یک سایت دفن زباله وجود نداشت و مردم هم انقدر مصرف‌گرا نبودند همین مسئله باعث می‌شد آلودگی هوای کم‌تری وجود داشته باشد.

سرویس خبری: صنعت غذا

منبع: ایسنا

یک مقام مسئول گفت: پدیده گرمایش جهانی و تغییر اقلیم در سطح جهان بیش از ۲۰۲ میلیارد دلار خسارت اقتصادی مرتبط با حوادث طبیعی وارد کرده است.

به گزارش پایگاه خبری صنعت غذا و کشاورزی (اگروفودنیوز)، به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان؛ رامین امینی‌ زارع سخنگوی صندوق بیمه محصولات کشاورزی با اشاره به تاثیر پدیده تغییر اقلیم بر حوادث بخش کشاورزی اظهار کرد: پدیده گرمایش جهانی و تغییر اقلیم در سطح جهان بیش از ۲۰۲ میلیارد دلار خسارت اقتصادی مرتبط با حوادث طبیعی وارد کرده است.

او افزود: خسارت سرما در برخی محصولات باغی هر ۲۰ سال یک بار اتفاق می افتد و هم اکنون به هر ۲ سال یک بار در برخی محصولات باغی رسیده است.

امینی زارع از کاهش بارش در برخی نقاط خبر داد و گفت: در سال آبی جاری نزولات جوی در برخی نقاط کشور نسبت به دوره مشابه سال قبل به نصف رسیده است.

به گفته او، خطراتی نظیر خشکسالی، سیل و طغیان آب رودخانه ناشی از تغییر اقلیم منجر به ایجاد خسارت می‌شود‌.

این مقام مسئول با بیان اینکه خیلی از مراحل بیمه گذاران به صورت غیر حضوری انجام می‌شود، گفت: هم اکنون بیمه محصولات از طریق پورتال صندوق بیمه یا تماس تلفنی با کارگزاری که بیمه در اختیارشان قرار داده به صورت غیر حضوری اعلام خسارت می‌کنند و همواره ارزیابان متخصص امور ارزیابی را انجام می‌دهند.

سخنگوی صندوق بیمه محصولات کشاورزی افزود: در حال حاضر ۱۰۰ درصد عملیات بیمه کشاورزی بر خط و در سامانه جامع بیمه کشاورزی انجام می‌شود و هیچ گونه تراکنش مالی خارج از سامانه جامع نیست.

طرح بیمه فراگیر گندم‌راهی برای ارتقای امنیت غذایی

این مقام مسئول با بیان اینکه بیمه فراگیر گندم تحولی بزرگ در تامین امنیت غذایی کشور است، گفت: با گسترش پوشش بیمه، کشاورزان در مقابل عوامل قهری مانند خشکسالی بیمه می‌شوند.

امینی زارع ادامه داد: شورای بین‌المللی غلات در گزارش پیش‌بینی ماهانه خود از بهبود چشم‌انداز برداشت گندم در سال زراعی جاری نسبت به پیش‌بینی قبلی خود خبر داد. در گزارش جدید این نهاد، پیش‌بینی بر سر میزان برداشت گندم اتحادیه اروپا بر اثر خشکسالی با کاهش و بدبینی روبه‌رو شده است؛ بنابراین با این مقدمه ضرورت تامین پوشش بیمه‌ای که آرامش خاطر تولیدکنندگان گندم را فراهم کند، یک رویکرد ضروری است.

او با تاکید بر بیمه اجباری بخش کشاورزی بیان کرد: الگوی بیمه اجباری در زمینه بیمه‌های طیور از جمله اجداد، تخم گذار، مادر گوشتی و بیمه دام که مصوبه اجباری مجلس است، در تمامی محصولات باید صورت گیرد تا در صورت بروز حادثه بتوانیم خسارت را پرداخت کنیم.

امینی زارع در پایان تصریح کرد: بیمه طیوری که در ایران اجرا می شود به عنوان یکی از الگوهای موفق در خصوص سایر محصولات راهبردی باید اجرا شود.

سرویس خبری: کشاورزی

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان

عبارت تغییر اقلیم، به نوسان در اقلیم، در طول زمان اشاره می نماید و این تغییرات را در نوسان پذیری یا شرایط میانگین جوی یا آب و هوای متعارف، در مقیاس‌های زمانی تشریح می‌کند، همچنان که در کنوانسیون چارچوب تغییر اقلیمی سازمان ملل UNFCCC استفاده شده‌است.

به هرروی آنچه که درگفتار اخیر دبیرکل سازمان ملل متحدUN آمده، تخمینی بزرگ تراز آن است که تاکنون گفته شده است، اومی گوید بر اثر فجایع طبیعی در نیم سده گذشته، بیش از ۱۰هزار فاجعه طبیعی در جهان رخ داده است که ۳هزار میلیارد دلار خسارت ایجاد کرده است، در همین حال اگر سامانه های هشدار برای خساراتی همچون سیل و خشکسالی وجود داشت، چه بسا ۳۰درصد این خسارات قابل پیشگیری و کنترل بود.

(برای تصوری بهتر از این عدد می توان به حادثه ۱۱ سپتامبراشاره کرد که نیمی ازحدود ۸۰ میلیارد دلار خسارت مالی  را شرکت‌های بیمه‌، به عنوان بزرگ ترین خسارت تاریخ صنعت بیمه جهان جبران کردند).

بخش مهمی ازاین حجم خسارت مستقیمابه کشاورزی ومنابع طبیعی وارد شده وغذای بسیاری از مردم را از دسترس خارج کرده است. این درحالی است که یگانه ساز و کار مشارکتی برای جبران بخشی از این خسارات،”بیمه کشاورزی” است که مورد توصیه وتاکید سازمان ملل متحد(FAO) و بانک جهانی (World Bank) است.

در میهن ما همچون صد کشور دیگر، بیش از ثلث قرن است که نهال بیمه کشاورزی در نهاد بانک کشاورزی غرس شده واینک درخت تناور، کارآمد و روزآمدیست که تقریبا تمامی محصولات وفعالیت های کشاورزی کشور را زیرپوشش حمایتی خود دارد و با حمایت مضاعف قوای سه گانه، رسانه ها و مردم می تواند پوشش خود را توسعه داده وبخشی از خسارات وارده را جبران نماید.

فراموش نکنیم، در نبرد نابرابر کشاورز نحیف و بی مهری اقلیمی که بخشی ازآن، متوجه خود انسان است، بیمه کشاورزی در جهان و ایران، یاریگر امنیت غذایی است و امنیت غذایی، مهم ترین مولفه امنیت ملی در هر کشور است.

رامین امینی زارع

مدرس مدیریت ریسک

تغییر اقلیم، به تغییرات بلندمدت در شرایط آب و هوایی مانند تغییر در دما، بارش، باد و دیگر شاخص‌ها اطلاق می‌شود و اثرات آن بر همه جنبه‌های زیست انسان و سایر موجودات، قابل‌توجه است. راهکارهای مقابله با این پدیده از جنبه تولید در کشاورزی، توسط پژوهشگران مورد ارزیابی قرار گرفته است.

وضعیت نگران کننده منابع آبی کشور که برخی از آن با عنوان «ورشکستگی » نام می برند ، در زمان حاضرمهمترین چالش این روزهای محیط زیست ایران محسوب می شود . براساس هشدار رییس سازمان حفاظت محیط زیست، ۷۰ درصد مشکلات کشور از آب است و بی ‌توجهی به بحران آب ایران را نابود خواهد ساخت.

به گزارش ایرنا، زنگ خطر منابع آبی ایران از مدت ها پیش نواخته شده و حتی مسئولان رده بالای کشور بارها نسبت به بروز خشکسالی و جنگ آب در سطح منطقه هشدار داده اند. از طرفی تغییرات اقلیمی نیز تهدید بزرگ زمین در قرن بیست و یک است. در این باره «محمود نکوئی مقدم» دبیر علمی همایش بین‌المللی تغییرات اقلیمی و نظام سلامت به تازگی عنوان کرد: تغییرات اقلیمی یکی از بزرگ ‌ترین تهدیدات سلامت انسان‌ ها در قرن بیست و یکم است و این تهدیدات در حوزه سلامت و رفاه مردم بیشتر نمود پیدا می ‌کند و اثرات زیانبار آن می‌ تواند تهدیدی برای دستیابی به توسعه پایدار در جوامع باشد.
به گفته کارشناسان محیط زیست، تغییرات اقلیم جهانی و مدیریت نادرست انسان بر طبیعت، دو عامل تهدید کننده منابع و ذخایر آبی ایران به شمار می روند. افزایش جمعیت، توسعه ناپایدار کشاورزی و صنایع، عدم مدیریت آب های سطحی، هدررفت بالای آب در شبکه های انتقال به دلیل فرسودگی تاسیسات، الگوی نادرست مصرف خانگی و مدیریت ناصحیح سدسازی، مهمترین دلایل انسانی بحران در منابع آبی ایران هستند.
«پرویز کردوانی» جغرافیدان و پدر علم کویرشناسی ایران در گفت وگو با پژوهشگر ایرنا ضمن تشریح وضعیت منابع آبی ایران، از میزان تاثیر تغییرات آب و هوایی جهان و اقدامات انسانی بر الگوی بارش ها و ذخایر آبی سخن گفت.
مشروح دیدگاه های کردوانی در ادامه آمده است:

 جهان در خطر تغییر اقلیم
تغییر اقلیم در جهان یکی از اصلی ترین دلایل کم آبی در کشور است. منابع آبیِ هر کشور مقدار بارشی است که از طریق برف، باران یا تگرگ به سطح آن می ریزد که این میزان به طور معمول ثابت است. اما از زمانی که کره زمین گرم شده و سال به سال نیز گرمتر می شود، به دلیل تغییر دمای هوا، بارش در مناطق پربارش بیشتر و در مناطق خشک کمتر شده است.
الگوی بارشی ایران تحت تاثیر تغییر اقلیم، به سمت بی نظمی حرکت می کند. تا پیش از این شرایط، برف منبع خوبی برای شهرها به ویژه تهران بود به ویژه زمانی که از فصل پاییز بارش برف آغاز می شد و تا بهار کم کم آب می شد و منابع را سیراب می کرد اما اکنون با تغییر شرایط آب و هوایی ابرها حدود ۵۰۰ متر بالاتر رفته و بارش به بخش های بالاتر یعنی مناطق کوهستانی محدود شده است. برای نمونه در دهه های ۲۰ و ۳۰ برف در دشت های مناطق مرکزی کشور مانند گرمسار تا اندازه ای بود که حیوانات برای یافتن غذا به مناطق مسکونی پناه می آوردند در حالی که سال ها است که در دشت ها و مناطق خشک برفی نمی بارد. برعکس در مناطق خشک به دلیل افزایش دما، بارندگی افزایش یافته
این گونه نیست که تغییر اقلیم تنها الگوی بارشی ایران را مورد تاثیر قرار داده باشد بلکه در سایر نواحی کوهستانی جهان مانند کوه های آلپ نیز شاهد تغییراتی هستیم. گرم شدن کره زمین، نظم بارشی و دما را از بین برده است. برای نمونه سه سال دوره خشکسالی و پس از آن هفت سال ترسالی داریم و دیگر زمان بارش ها قابل پیش بینی نیست چون از نظم خاصی پیروی نمی کند.
گرم شدن کره زمین باعث افزایش تبخیر آب و مانع نفوذ آب به زمین شده است. از طرفی رودهایی که تا پیش از آن پس از بارش خروشان شده و طغیان می کردند تا تالاب ها، باتلاق ها و دریاها را سیراب کنند، دیگر آبی برای طغیان ندارند. این ها همگی ناشی از تغییرات اقلیم در جهان است.

 سدسازی خوب نیست
سدسازی در اصل، بد نیست بلکه مدیریت نامناسب سد باعث شده تا شرایط اینگونه شود. برای نمونه سد زاینده رود باعث نشد که تالاب گاوخونی خشک شود بلکه این مدیریت نادرست بود که این بلا را سر زاینده رود آورد.
من درباره پروژه های سدسازی ترکیه با خبرگزاری آناتولی ترکیه گفت وگو کردم. عده ای گمان می کنند که سدسازی های کشور ترکیه باعث بروز خشکسالی در ایران خواهد شد اما خیر این گونه نخواهد بود. اگر مدیر باشند، انسان باشند این پروژه ها باعث کنترل آب های سطحی و افزایش منابع آبی خواهد شد. برای مثال در تابستان که بارش ها کمتر می شود، آب دجله و فرات کاهش می یابد اما ساخت سد روی این رودها باعث یکنواختی بهره برداری از آب در طول سال می شود. تنها در زمان پر کردن سد مقداری از آب کاهش می یابد که آن را نیز با مدیریت می توان به پایین دست و مناطق کشاورزی رساند.
ما سد ساختیم تا ماه های کم بارش، آب در اختیار داشته باشیم و آب دهی را یکنواخت کنیم اما اکنون خطرناک ترین تهدیدات در آینده برای ایران به دلیل مدیریت نامناسب همین سدها خواهند بود. در حقیقت سد باعث تشدید وضعیت منابع آبی ایران شد.
زنگ خطر کاهش پوشش گیاهی
کاهش بارش در نخستین تاثیر خود باعث کاهش پوشش گیاهی به ویژه در مناطق کوهستانی می شود. پوشش گیاهی و جنگل ها، مادر رودخانه ها هستند و همچون عروق، به رودخانه ها آبرسانی می کنند. بارش در ارتفاعات پوشیده از جنگل و پوشش گیاهی باعث می شود تا گیاه با ریشه های خود آب را به زمین نفوذ داده و مانع راه افتادن سیل می شود. آبِ در زمین نفوذ کرده نیز مانند چشمه از زمین دوباره بیرون می آید. بنابراین رودهایی در جریان دائمی هستند که چشمه سار داشته باشند.
وضعیت پوشش گیاهی ایران در حال حاضر نگران کننده است. جنگل ها و مراتع ایران به دلیل کاهش بارش و چرای دام در حال از بین رفتنند. بنابراین آب به زمین نفوذ نمی کند و زمین سفت می شود. آب های سطحی پس از هر بارش به صورت سیل و سیلاب راه افتاده و هرآنچه سر راه است، تخریب می کنند.

مدیریت نامناسب؛ عامل تنش در منابع آبی
عوامل طبیعی کاهش بارش را در به خطر افتادن منابع آبی که کنار بگذاریم، به عامل اصلی یعنی انسان می رسیم. مدیریت نادرست منابع آبی مهمترین عامل تنش در منابع آبی ایران است. کاهش پوشش گیاهی در کوهستان باعث راه افتادن گل و لای به سمت مخازن سدها و کاهش عمر آن ها شده است. تا پیش از آن به دلیل طرح های آبخیزداری آب به زمین نفوذ می کرد. با گذر زمان و کاهش بارس، امکان ذخیره آبی کمتر شده است.
سد کرج در حال حاضر شرایط خوبی ندارد. حدود نیمی از مخزن سد کرج از گل و لای پر شده و با گذشت زمان و کاهش بارش، امکان ذخیره آب نیز کمتر می شود. حال بر این شرایط، مدیریت نادرست در سد را اضافه کنیم. به محض افزایش بارش و نگرانی از طغیان سد، دریچه ها باز می شود، آب به سمت خانه ها و زمین ها روانه می شود. در پایین دست سدها مناطق مسکونی، هتل و رستوران ساخته شده است.
انسان مخرب در دشت ها نیز وضعیت نامناسب دیگری به وجود آورده است. به دلیل حفر چاه و بهره برداری فراوان از منابع آبی زیرزمینی، دشت ها نشست کرده اند، بارش به دشت نفوذ نمی کند، سیل در دشت ها سرازیر می شود. این در حالی است که جمعیت روز به روز افزایش می یابد. توسعه روستایی باعث حفر چاه های بیشتر و حذف قنات شد زیرا با قنات نمی شد آب را غارت کرد.
توسعه ناپایدار صنعت و کشاورزی؛ بلای جان منابع آبی
درست استفاده نکردن از منابع آبی، غارت چاه های تجدید شونده بدون فرصت دهی برای تجدید، توسعه بی رویه کشاورزی و توسعه صنعت اطراف بدون توجه به ذخایر آبی از دیگر چالش های موجود در وضعیت منابع آبی است.
در قانون، اولویت مصرف آب به آب شرب داده شده است در حالی ساخت صنایع کوچک و بزرگ در نزدیکی شهرهای پرجمعیتی مانند اصفهان و یزد که شهرهای کم آبی هستند، باعث تشدید وضعیت آبی در این منطقه شده است. تامین آب صنایع باعث محدودیت در آبرسانی به مناطق مسکونی اطراف شهرها شده است. مهمترین منطقه صنعتی ایران شهر یزد است اما این شهر رودی ندارد. آب های زیرزمینی در این منطقه تاحدی پایین رفته که در عمق بیش از ۲۰۰ متر می توان به آب دست یافت.
صنایع بزرگ مانند گل گهر سیرجان، مس سرچمسه و چادرملو یزد از این دست صنایعی هستند که بخش زیادی از آب منطقه مرکزی را به خود اختصاص داده است. فاضلاب ها را خریدند، آب روستاها را خریدند. الان صنعت داریم اما آب نداریم. تصمیم داریم آب شور از دریای عمان به مناطق صنعتی مرکزی منتقل کنیم؛ دریای عمانی که خود دچار مشکلات زیست محیطی مانند مرگ مرجان ها و ماهی ها است. در همه حال در حال نابودی هستیم حتی زمانی که می خواهیم راهکار بهبود ایجاد کنیم.

معاون وزیر جهادکشاورزی در امور زراعت گفت که با توجه به کاهش بارش ها، تغییر اقلیم در کشور جدی بوده و بر این اساس، اتخاذ رویکرد جدید در حوزه کشاورزی ضروری است.