فعالیت باغداری یکی از زیربخش‌های بسیار مهم بخش کشاورزی به حساب می‌آید که استفاده از تنوع زراعی در آن، امری ضروری است.

به گزارش پایگاه خبری صنعت غذا و کشاورزی(اگروفودنیوز)، به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، تنوع آب و هوایی، پراکندگی و کوچکی مزارع از جمله عواملی هستند که سبب افزایش ریسک کشاورزی در ایران می‌شوند که به همین منظور، کشاورزان نیز راهکار‌هایی را برای مقابله با این ریسک به کار می‌گیرند. یکی از این راهکارها، استفاده از تنوع زراعی است.

اندازه گیری میزان تنوع محصولات کشاورزی نیز با بررسی برخی شاخص‌ها امکان پذیر است. اهمیت این اندازه گیری و بررسی عوامل موثر بر آن در این است که می‌توان با استفاده از نتایج به دست آمده، سیاست‌های راهگشایی را برای کاهش ریسک تولید محصولات خاص و استراتژیک و در نتیجه، افزایش تولید این محصولات و ایجاد امنیت غذایی در سطح کشور، در دستور کار قرار دارد.

بررسی‌ها حاکی از آن است که قیمت محصولات، متوسط هزینه تولید سالانه‌ محصولات، متوسط درآمد کشاورزی و غیرکشاورزی خانوار‌های روستایی، بیمه‌ محصولات، مقدار صادرات، واردات و یارانه‌ها، رابطه‌ معناداری با شاخص تنوع دارند.

فعالیت باغداری یکی از زیربخش‌های بسیار مهم بخش کشاورزی به حساب می‌آید که همراه با فعالیت زراعت، در حدود ۱۷ درصد از ارزش افزوده بخش کشاورزی به قیمت ثابت را تشکیل می‌دهد. بنابراین، استفاده از تنوع زراعی در این فعالیت کشاورزی نیز امری ضروری است.

آمار‌های تولید محصولات باغی در کشور چه می‌گویند؟

بر اساس آخرین طرح آمارگیری باغداری مرکز ملی آمار ایران، مربوط به محصولات دائمی که نتایج آن در اواخر مردادماه سال گذشته منتشر شد، در سال ۱۳۹۸ حدود یک میلیون و ۵٩٧ هزار بهره‌برداری دارای فعالیت باغداری در کشور وجود داشته است که تقریباً یک میلیون و ۵٠٩ هزار بهره‌برداری دارای باغ و قلمستان، و ٨٧ هزار بهره‌برداری فاقد باغ و قلمستان، اما دارای حداقل یکی از محصولات انجیر، خرما، پرتقال، گردو، بادام، انواع تبریزی و اکالیپتوس، به‌ صورت پراکنده و بر اساس حد نصاب‌های تعیین شده بوده‌اند.

مساحت باغ‌ها و قلمستان‌های کشور حدود یک میلیون و ٨٩١ هزار هکتار برآورد شده که ۶٩.۶ درصد آن باغ و قلمستان ساده (تک‌محصولی) و ٣٠.۴ درصد آن باغ و قلمستان مخلوط (چندمحصولی) است.

نتایج حاصل از این آمارگیری نشان می‌دهد که ۶۶ درصد باغ‌ها و قلمستان‌های کشور به ترتیب در ١٠ استان کشور شامل استان‌های کرمان، خراسان رضوی، فارس، مازندران، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، یزد، اصفهان، قزوین، و سیستان و بلوچستان واقع شده است.

همچنین در حدود ۴۴.٧ درصد از مساحت کل باغ‌ها و قلمستان‌های کشور، مربوط به ٣٠.۵ درصد از تعداد کل بهره‌برداری‌هاست که دارای مساحت یک تا کمتر از پنج هکتار هستند.

همچنین در حدود ٣٩.۵ درصد از مساحت کل باغ‌ها و قلمستان‌های کشور، متعلق به ٣.٨ درصد از تعداد کل بهره‌برداری‌هاست که پنج هکتار یا بیش‌تر مساحت دارند.

درصد از مساحت کل باغ‌ها و قلمستان‌های کشور	درصد از کل بهره‌برداری‌ها	مساحت باغ یا قلمستان
۱۵.۸ درصد	۶۵.۷ درصد	کمتر از یک هکتار
۴۴.۷ درصد	۳۰.۵ درصد	یک تا کمتر از پنج هکتار
۳۹.۵ درصد	۳.۸ درصد	پنج هکتار یا بیش‌تر

در حدود ۶۵ درصد از کل تولید محصولات باغی کشور در سال‌های ١٣٩٧ و ۱۳۹۸ به‌ترتیب متعلق به چهار محصول پرتقال و نارنگی، سیب، انگور، و خرما بوده است.

در سال ١٣٩٧ تولید محصولات باغی در حدود ١٢ میلیون تن بوده است. در این سال، تولید پرتقال و نارنگی در حدود دو میلیون و ٧١٩ هزار تن، تولید سیب در حدود یک میلیون و ٩٣٧ هزار تن، تولید انگور در حدود یک میلیون و ٩١۵ هزار تن، و تولید خرما در حدود یک میلیون و ٣۵۶ هزار تن بوده است.

در سال ١٣٩٨ تولید محصولات باغی در حدود ١٣ میلیون تن برآورد شده است. در این سال، تولید پرتقال و نارنگی در حدود دو میلیون و ٨٩۵ هزار تن، تولید سیب در حدود دو میلیون و ٢۴١ هزار تن، تولید انگور در حدود یک میلیون و ٩۴۵ هزار تن، و تولید خرما در حدود یک میلیون و ٣٠٧ هزار تن تخمین زده می‌شود.

افزایش تولید محصولات باغی با افزایش سطح زیر کشت آن‌ها

همچنین بر اساس آمار‌های مرکز ملی آمار ایران، از سال ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۸، روند تغییرات تعداد بهره‌برداری‌های دارای فعالیت باغداری، منفی بوده به طوری که دو میلیون و ۵۶۰ هزار و ۵۶۰ بهره‌برداری دارای فعالیت باغداری کشور در سال ۱۳۸۶ به یک میلیون و ۵۹۷ هزار و ۲۹۷ کاهش یافته و در این بین، تعداد بهره‌برداری‌های دارای باغ و قلمستان نیز از دو میلیون و ۶۳ هزار و ۴۰۳ به یک میلیون و ۵۰۹ هزار و ۸۳۱ اُفت کرده است.

با وجود کاهش تعداد بهره‌برداری‌های دارای باغ و قلمستان، به دلیل این که از نظر سطح زیر کشت، مساحت این واحد‌ها از یک میلیون و ۷۷۲ هزار و ۷۸۴ هکتار در سال ۱۳۸۶ به یک میلیون و ۸۹۱ هزار و ۲۵ هکتار در سال ۱۳۹۸ افزایش یافته، تولید کل محصولات دائمی از آن‌ها نیز از ۱۱ میلیون و ۱۸۹ هزار و ۸۵ تن در سال ۱۳۸۶، به ۱۲ میلیون و ۹۰۲ هزار و ۶۹ تن در سال ۱۳۹۸ رسیده که حاکی از رشد مثبت تولید محصولات باغی در بازه زمانی سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۸ است.

تعداد بهره برداری‌های دارای فعالیت باغداری و تولید کل محصولات باغی به تفکیک استان، در جدول زیر قابل ملاحظه است؛

سرویس خبری: کشاورزی

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان

نائب رئیس بنیاد ملی گندمکاران گفت: با توجه به سطح زیر کشت گندم، اگر اتفاق خاصی نظیر سیل و تگرگ رخ ندهد، خودکفایی استمرار خواهد یافت.

به گزارش پایگاه خبری صنعت غذا و کشاورزی، به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان؛ علیقلی ایمانی نایب رئیس بنیاد ملی گندمکاران از استمرار خوداتکایی گندم خبر داد و گفت: با توجه به کشت سطح مورد انتظار گندم، نگرانی از این حیث وجود ندارد.

او افزود: با توجه به آنکه در زمان کاشت، کشاورزان با کمبود و گرانی کود پایه روبه‌رو بودند، از این رو نیاز است که در این ایام که مصرف کود اوره بالا می‌رود، به میزان کافی در اختیارشان قرار گیرد تا گیاه عملکرد مناسبی داشته باشد.

ایمانی درباره آخرین جزئیات قیمت خرید تضمینی گندم بیان کرد: با توجه به تشکیل شورای قیمت گذاری، ابتدا بحث چغندر قند در شورا مطرح شد چرا که به رغم خودکفایی این‌محصول، اتخاذ سیاست نامناسب قیمت، میزان تولید را به شدت کاهش داد که نرخ اعلامی شورا نسبت به قیمت شورای اقتصاد حدود ۵۰ درصد رشد دارد. پیش بینی می‌شود که قیمت خرید تضمینی گندم و سایر محصولات هم به همین‌ نسبت افزایش یابد.

نایب رئیس بنیاد ملی گندمکاران ادامه داد: با وجود آنکه طی ۱۵ تا ۲۰ روز آینده برداشت کلزا در برخی استان‌ها آغاز می‌شود، این هفته نرخ کلزا در دستور کار شورا قرار می‌گیرد چرا که کمیته کارشناسی با کارخانجات روغن، بازرگانی دولتی و سایر دستگاه‌های مختلف مبنی بر نحوه خرید برگزار شد که در نهایت روز دوشنبه با رای گیری، نرخ مصوب اعلام می‌شود.

پیش بینی رشد ۵۰ درصدی قیمت خرید گندم

به گفته او، بعد از اعلام نرخ کلزا، قیمت مصوب گندم در هفته‌های آتی اعلام می‌شود که برآورد رشد ۵۰ درصدی قیمت نسبت به شورای اقتصاد، رضایت‌مندی تولیدکنندگان را به دنبال دارد.

نایب رئیس بنیاد ملی گندمکاران در پایان تصریح کرد: بار‌ها اعلام کرده‌ایم که ریسک محصولات کشاورزی بالاست، اما اگر حوادث قهری نظیر سیل، تگرگ و اپیدمی بیماری رخ ندهد، خودکفایی گندم‌ محقق خواهد شد که با این وجود نیازی به واردات گندم نیست.

سرویس خبری: کشاورزی

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان

عضو شورای ملی زیتون گفت: باغات زیتون در استان‌های مرکزی بیشترین خسارت را دیده اما وزارت‌خانه هنوز خسارتی نپرداخته است. در صورتی که اکثر باغات بیمه سرمازدگی بوده اما بیمه‌ها بهانه می‌آورند و پرداخت نمی‌کنند و وزارت‌خانه هم پاسخگو نیست.

احمد بلندنظر عضو شورای ملی زیتون و عضو شورای مرکزی خانه کشاورز در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، در خصوص میزان تولید زیتون در کشور اظهار کرد: برداشت زیتون طی ۶ ماه گذشته در بخش مربوط به تبدیل به کنسرو انجام شده و ۲۰ روز هم طول می‌کشد که محصول مربوط به روغن برداشت شود. این برداشت هم احتمالا از هفته آینده و پس از تعطیلات شروع خواهد شد.

وی در رابطه با خسارت وارد شده به باغات مرکزی کشور خاطرنشان کرد: آمار دقیقی وجود ندارد اما به طور کلی می‌توان گفت مرکز و جنوب کشور زیتون زیادی نداشتند. در مرکز به دلیل سرمازدگی سال ۹۵ که بیشتر درختان کف‌بر شده‌اند هنوز هم مشکل داریم و مانند سال ۹۶ بازهم محصولی ندارند. ممکن است امسال و سال آینده هم محصولی نداشته باشند.

بلندنظر افزود: در جنوب کشور هم به دلیل کم‌آبی و خشکسالی محصول قابل توجهی نداشتند و آماری به دست نیامده است.

عضو شورای ملی زیتون با اشاره به میزان برداشت زیتون از باغات شمالی کشور تصریح کرد: در شهرهای شمالی کشور به‌خصوص زنجان، قزوین و بخش جنوبی استان گیلان محصول خوبی را شاهد بوده‌ایم اما به این دلیل که برداشت نشده نمی‌توان میزان آن را به صورت دقیق بیان کرد. پیش‌بینی می‌شود تا پایان فصل برداشت، حدود ۵۰ هزار تن در سطح استان زیتون روغنی برداشت شود.

وی در رابطه با کاهش یا افزایش تولید در شهرهای شمالی کشور تصریح کرد: میزان تولید در شهرهای شمالی کشور نسبت به سال‌های گذشته افزایش داشته است. سال گذشته مقدار بالایی از میوه‌ها در زمان گل‌دهی به خاطر گرمای شدید هوا، گل و شکوفه خود را از دست دادند و باعث بار ندادن درخت‌ها شد اما امسال شرایط اقلیمی بهتر بوده است.

*هیچ خساراتی به باغداران پرداخت نشده است

عضو شورای مرکزی خانه کشاورز در رابطه با پرداخت خسارت سرمازدگی باغات زیتون در سال ۹۵ تشریح کرد: تاکنون از بیشتر باغداران مرکزی در این خصوص سوال شده و به هیچ‌کدام از آنها مبلغی در این زمینه پرداخت نشده است. باغات ما هم بیشترین خسارت را دیده اما وزارت‌خانه هنوز خسارتی نپرداخته، در صورتی که باغات ما بیمه سرمازدگی بوده اما بیمه‌ها بهانه می‌آورند و پرداخت نمی‌کنند و وزارت‌خانه هم پاسخگو نیست.

وی افزود: ضمن اینکه سرمازدگی آذر ۹۵ به مرکبات شمال هم خسارت بسیاری وارد کرد و نظر وزارت‌خانه بیشتر به سمت آن جلب شد، به همین دلیل حق زیتون‌کاران داده نشد و مورد بی‌توجهی قرار گرفت. در ساوه ۸ هزار هکتار انار کف‌بر شد و در چندین استان کشور باغات زیتون کف‌بر شدند اما حمایتی از دولت دریافت نکردیم.

بلندنظر در ادامه با اشاره به استان‌های خسارت‌دیده بیان کرد: ساوه، استان قم، سمنان و بخش جنوبی شهرستان گرگان بیشترین خسارت را از سرمازدگی دیدند و باغاتشان کامل کف‌بر شده بود.

*معضل کم‌آبی سطح زیر کشت را کاهش داد

عضو شورای ملی زیتون با اشاره به کم‌آبی به عنوان بزرگ‌ترین مشکل تولیدکنندگان زیتون کشور تشریح کرد: مشکل اصلی ما عمدتا مشکل آب است. در استان‌هایی که زیتون کشت شده با وجود اینکه بیش از ۹۰ درصد از سیستم آبیاری قطره‌ای استفاده می‌شود اما همین سیستم هم بدون آب کار نمی‌کند. متاسفانه افت سفره‌های زیرزمینی به‌رغم بارندگی‌هایی که در این مدت داشتیم، تاثیری نداشته و ۴۰ سال برداشت‌های بی‌رویه چیزی برای برداشت باقی نگذاشته است.

وی در ادامه افزود: هرسال ۲.۲ متر از سطح آب‌های پشت سدها کاسته شده و با ۳۰ یا ۴۰ سانتیمتر بارندگی جبران نخواهد شد، لذا مشکل اصلی ما در کاشت زیتون کمبود بارندگی و کم‌آبی است که باعث از بین رفتن سطح زیر کشت می‌شود و در برخی استان‌ها ۹۰ درصد رشد منفی سطح زیر کشت داشته‌ایم. درجنوب استان فارس مانند فسا و داراب خسارت بسیاری داشتیم و شرکت پیشگامان فسا که ۲۱۰ هکتار زیتون‌کاری داشته در حال حاضر کمتر از ۴۰ هکتار دارد و بیشتر زمین‌ها به حال خود رها شده‌اند.

وزیر کشاورزی برای حمایت از کشاورزان و خروج بازار برنج ایرانی از رکود، شرکت بازرگانی دولتی را مکلف کرد برای اولین بار بخشی از ذخایر راهبردی برنج را از تولید داخلی تامین کند که بر این اساس نرخ خرید انواع برنج بر اساس هشت درصد شکستگی از قرار هر کیلوگرم برای برنج های صدری هاشمی ۹۱۰۰ تومان، برنج شیرودی ۵۴۵۰ تومان، ارقام برنج ندا و نعمت ۴۸۵۰ تومان ۴۸۵۰ تومان است.

مجری طرح پنبه اعلام کرد که با توجه به افزایش سطح زیر کشت و عملکرد تولید پنبه در واحد سطح، میزان برداشت این محصول در سال‌جاری ۱۲ درصد افزایش می‌یابد و به حدود ۱۸۰ هزار تن خواهد رسید.