1

راه‌اندازی کلکسیون هسته انار ایران و شناسایی ژنوتیپ‌های برتر

طرح ارزیابی ژرم پلاسم انار با
استفاده از نشانگرهای مولکولی و مورفولوژیک به منظور تشکیل کلکسیون هسته
ارقام و ژنوتیپ‌های مختلف انار ایران به صورت مشترک به همت محققان پژوهشگاه
بیوتکنولوژی کشاورزی و موسسه تحقیقات علوم باغبانی و با حمایت مرکز
تحقیقات جهاد کشاورزی و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان اصفهان اجرا شد.

به گزارش ایسنا، دکتر
مهرشاد زین‌العابدینی، عضو هیات علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی و مجری
مسؤول طرح با اعلام این مطلب خاطرنشان کرد: ایران با تولید سالانه ۹۰۰
هزار تن انار از لحاظ سطح کشت تجاری، میزان تولید و صادرات و همچنین
مرغوبیت ارقام انار رتبه سوم جهان را به خود اختصاص داده است.

وی افزود: میزان تولید این محصول در کشور در حدود ۱۳ تن در هر هکتار
است. ایران علاوه بر این‌که مرکز پیدایش و رویشگاه طبیعی این میوه باارزش
است، مرکز تنوع ارقام نیز بوده و غنی‌ترین مخازن ژنی انار جهان را دارد که
لازم است ضمن حفظ و نگهداری این ثروت‏ ملی و سرمایه طبیعی، برنامه‌های
به‌نژادی و اصلاحی نیز در تحقیقات انار کشور مورد توجه قرار گیرند.

وی تصریح کرد: نبود اطلاعات جامع درباره ژنوتیپ‌های انار ایران و
مشخصات  مورفولوژیک و مولکولی و متابولیت‌های آنها ایجاب می‌کرد که برنامه
جامعی به منظور بررسی و گزینش ارقام و ژنوتیپ‌های مختلف این گیاه و تشکیل
کلکسیون هسته با روش‌‏های اصلاح کلاسیک و مولکولی اجرا شود.

زین‌العابدینی با اشاره به جمع‌آوری بیش از هزار ژنوتیپ مختلف انار از
استان‌های مختلف کشور گفت: بهبود عملکرد، افزایش کیفیت و کاهش هزینه‌های
تولید از طریق شناسایی ارقام مقاوم به آفات و بیماری‌ها و متحمل به تنش‌های
غیرزیستی از اهداف اصلاح مولکولی انار است.

وی در عین حال از بین رفتن تنوع و فقدان اطلاعات ژنتیکی، دوره طولانی
فرایند گزینش در اصلاح کلاسیک و محدودیت‌های آن، دشواری ارزیابی‌های مورفو
فیزیولوژیک و پومولوژیک با روش‌های کلاسیک، دوره نونهالی نسبتا طولانی، اثر
شرایط محیطی بر صفات و تاثیر آن بر روش‌های متداول اصلاحی را از مهمترین
چالش‌های پیش روی محققان در روند اصلاح مولکولی انار عنوان کرد.

عضو هیات علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی خاطرنشان کرد: در روند
تشکیل کلکسیون هسته، ارقام و ژنوتیپ‌های متنوع گردآوری شده از لحاظ  ۴۷ صفت
کیفی، متابولیت‌های باارزش و پتانسیل ژنتیکی براساس داده‌های توالی‌یابی
ژنوم(GBS)  ارزیابی و ارقام و ژنوتیپ‌های برتر انتخاب شدند.

بر اساس اعلام پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، وی تصریح کرد: ایجاد چنین
کلکسیونی به کارآمد کردن کلکسیون پایه موجود و حفظ و بهبود مدیریت و
بهره‌برداری از آن در برنامه‌های اصلاحی و معرفی ارقام مورد نیاز کمک کرده و
به ایجاد بانک اطلاعاتی جامع از ژرم پلاسم‌های بررسی شده و ارائه شناسنامه
ژنتیکی ژنوتیپ‌های منتخب انار کشور منجر خواهد شد.