1

استفاده از گیاهان تیره نعناعیان در لبنیات، اثرات ضدباکتریایی در بیماری‌های عفونی دارد

عضو هیات علمی پژوهشکده علوم و فناوری مواد غذایی جهاددانشگاهی خراسان رضوی گفت: استفاده از گیاهان خانواده نعناعیان در فرآورده‌های لبنی، اثرات ضد باکتریایی در بیماری‌های عفونی دارد.

به گزارش پایگاه خبری صنعت غذا و کشاورزی(اگروفودنیوز)، از روابط عمومی سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی؛ دکتر معصومه مهربان با بیان این مطلب افزود: بیماری‌های عفونی، یکی از چالش‌های بزرگ علم پزشکی در قرن بیست و یکم است و به طبع آن، تولید آنتی بیوتیک‌های جدید روز به روز افزایش می‌یابد.

وی تصریح کرد:  در عین حال، گسترش روز افزون مقاومت باکتریایی به آنتی بیوتیک‌ها، درمان بیماری‌های عفونی را مشکل و پرهزینه کرده است، از طرف دیگر نیاز مصرف کننده به محصولات متنوع و معطر، محققین را به سمت جایگزین‌های گیاهی سوق داده است تا با تولید محصولات معطر و متنوعی که ضمن دارابودن اثرات ضد باکتریایی، فاقد عوارض جانبی ناشی از مصرف داروهای شیمیایی باشند.

وی ادامه داد:  خانواده نعناعیان(Lamiaceae)  یکی از بزرگترین خانواده‌های گیاهی است، نعنا (piperita Mentha) که گیاهی علفی است در اکثر نواحی معتدله دنیا کشت می‌شود و همچنین در بیش تر نقاط ایران نیز انتشار دارد.

وی بیان کرد: در طب سنتی از آن به عنوان مقوی معده، بادشکن، ضد درد، ضد تشنج، آرام کننده اعصاب استفاده می‌گردد و از آن در محصولات لبنی به طور گسترده‌ای به عنوان طعم دهنده استفاده می‌شود.

عضو هیات علمی پژوهشکده علوم و فناوری مواد غذایی جهاددانشگاهی خراسان رضوی ادامه داد:  آویشن (Thymus vulgaris L)  نیز که ساختار بوته‌ای دارد از تیره نعناعیان است، سرشاخه‌های آن حاوی اسانس، تانن‌ها، مواد اصلی تلخ و ضدعفونی کننده‌های گیاهی می‌باشد و از آن در صنایع غذایی، دارویی، بهداشتی و آرایشی استفاده متنوعی می‌شود.

به گفته دکتر مهربان، اسانس آویشن دارای خواصی نظیر ضد اسپاسم، بادشکن، ضد قارچ، ضدعفونی کننده، ضد کرم، ضد رماتیسم و خلط آور می‌باشد. همچنین آویشن در انواع غذاها استفاده می‌شود و به عنوان ترکیبات معطر در اکثر فرآورده های غذایی مهم نظیر نوشیدنی­ها و دسرهای لبنی استفاده می شود.

وی بیان کرد: کاکوتی کوهی (Ziziphora clinopodioides) هم که از تیره نعناعیان می‌باشد در بسیاری از مناطق ایران به عنوان چاشنی به همراه ماست و سایر فرآورده‌های لبنی استفاده می‌شود. گیاه کاکوتی به فراوانی در مناطق کوهستانی شمال غرب ایران و البرز مرکزی می‌روید و به عنوان معطر کننده در مواد غذایی و ادویه جات استفاده می‌شود.

 به گزارش روابط عمومی سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی،وی در ادامه یادآور شد: اثرات ضد دردی و ضد التهابی آن به خوبی مشخص شده است به طوری که می توان از آن در درمان تب، دردهای قاعدگی و معده استفاده کرد.

به گفته عضو هیات علمی پژوهشکده علوم و فناوری مواد غذایی جهاددانشگاهی خراسان رضوی، استفاده از گیاهان خانواده نعناعیان می­تواند در افزایش عمر ماندگاری و کنترل فساد فرآورده­های لبنی (ماست، دوغ، پنیر و کشک) سودمند بوده و گامی موثر در جهت کاهش استفاده از نگهدارنده‌های سنتزی و توسعه کاربرد ­ای طبیعی باشد.

سرویس خبری: تغذیه و سلامت

منبع: سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی




نتایج یک مطالعه مروری نشان داد؛ اثرات آبیاری گیاه نعناع با فاضلاب حاوی فلزات سنگین بر سلامت

نتایج یک مطالعه مروری نشان داد که سبزیجات برگی مثل نعناع که با فاضلاب‌ها آبیاری می‌شوند،‌ آلوده به فلزات سنگین هستند و تاثیر آن بر سلامت کودکان بیشتر از بزرگسالان است.

به گزارش ایسنا، امروزه بحران کم‌آبی، باعث شده که برخی کشاورزان محصولات خود را با فاضلاب آبیاری کنند. بسیاری از صنایع آلاینده‌هایی مثل فلزات سنگین تولید می‌کنند که ورود آن‌ها به محیط‌های آبی باعث آلودگی‌های بسیاری می‌شود. فلزات سنگین، مثل کادمیوم، سرب،‌ نیکل و… سمی هستند و به دلیل نیمه عمر بالایی که دارند در طبیعت قابل تجزیه نیستند. فلزات سنگین موجود در خاک و آب می‌تواند در سبزیجات تجمع پیدا کند و وارد بدن انسان شود. این مواد در سبزیجات برگی شکل، معمولا تجمع بالاتری دارد.

با توجه به مواردی که بیان شد، پژوهشگران دانشگاه‌های علوم پزشکی شهید بهشتی تهران، خراسان شمالی و هرمزگان در یک متاآنالیز و مطالعه نظام‌مند به بررسی مطالعات منتشر شده در خصوص تجمع فلزات سنگین در گیاه نعنای آبیاری شده با فاضلاب، پرداختند و خطر غیر سرطان‌زایی آن را در کودکان و بزرگسالان کشورهای مختلف محاسبه کردند. علی عطاملکی و سودا فلاح پژوهشگرانی بودند که به همراه همکارانشان در این مطالعه همکاری داشتند.

برای انجام این مطالعه و دسترسی به مقالات منتشر شده، کلیدواژه‌های مرتبط با مطالعه در پایگاه‌های داخلی و خارجی مانند SID، Magiran، Iranmedex، IranDoc، Embase، Medline، PubMed، Web of Science، Scopus و موتور جستجوی Google scholar بین سال‌های ۱۹۸۲ تا ۲۰۱۹ جستجو شدند.

با جستجو در پایگاه‌های ذکر شده، ۱۶۹۳ مقاله وارد مطالعه شد و پس از بررسی‌های مختلف تنها ۱۲ مقاله، معیارهای مورد نظر این پژوهش را داشتند و مورد بررسی قرار گرفتند.

با توجه به یافته‌های به‌دست‌آمده، تجمع فلزات سنگین در گیاهان به عوامل مختلفی مثل ویژگی‌های گیاه، خصوصیات فلزات سنگین، خصوصیات فیزیکوشیمیایی فاضلاب و ویژگی‌های خاک، بستگی دارد. فلزات سنگین در سبزیجات برگی مثل نعنا بیشتر تجمع می‌یابند. همچنین این گیاه به دلیل ریزوم‌هایی که در سطح خاک دارد، فلزات سنگین را از قسمت ریشه جذب و به برگ‌ها منتقل می‌کند.

یافته‌های حاصل از این بررسی مقالات نشان داد که نوع و کارایی فناوری تصفیه فاضلاب هم در این موضوع اهمیت دارد. استفاده از واحدهای تصفیه مدرن و با راندمان بالا، فلزات سنگین بیشتری را حذف می‌کند.

طبق نتایج به‌دست آمده، غلظت فلزات سنگین در کشورهای مختلف متفاوت است و کشور هند نسبت به سایر کشورها بیشترین غلظت فلزات سنگین سرب، کادمیوم، کروم، روی و نیکل را دارد. جذب فلزات در کشورهای مختلف را می‌توان به عوامل گوناگون مانند آب و هوا، بارش‌های جوی، غلظت فلزات در خاک، ماهیت خاک و کانی‌های آن، میزان رسیدگی گیاه در زمان برداشت و استفاده از کودهای شیمیایی در کشاورزی مرتبط دانست.

طبق یافته‌های این مقالات، فلزات سنگین از طریق مصرف نعنا اثرات سلامت قابل توجهی برای گروه سنی کودکان دارد که می‌تواند به دلیل وزن بدن آن‌ها باشد. چراکه نسبت میزان سبزیجات دریافتی به وزن بدن آن‌ها به مراتب بیشتر از گروه‌های سنی دیگر است.

پژوهشگران این مطالعه با توجه به نتایج توصیه می‌کنند که در کشورهای مختلف، پیش از انجام کشت، غلظت فلزات در خاک و فاضلاب (به‌صورت تصفیه شده و تصفیه نشده) مورد بررسی قرار گیرد. همچنین توصیه می‌شود، باتوجه به خاصیت تجمع‌پذیری فلزات در گیاهان، این بررسی‌ها در گیاهان نیز انجام گیرد.

این مطالعه بخشی از طرح تحقیقاتی «بررسی نظام‌مند و متاآنالیز تجمع فلزات سنگین در سبزیجات آبیاری‌شده با پساب فاضلاب خانگی» در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی است.

نتایج این مطالعه به صورت مقاله علمی پژوهشی در فصل‌نامه «سلامت و محیط‌زیست» دانشگاه علوم پزشکی تهران منتشر شده است.

سرویس خبری: کشاورزی