1

طراحی کیت تشخیص سریع نیترات توسط پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی

رئیس پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی از طراحی کیت‌های تشخیص سریع نیترات، نیتریت و آمونیاک در محصولات کشاورزی توسط این پژوهشگاه خبر داد.

به گزارش پایگاه خبری صنعت غذا و کشاورزی(اگروفودنیوز)، به نقل از ایسنا، دکتر غلامرضا صالحی جوزانی در نشست خبری که در پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی در کرج برگزار شد، با اشاره به چالش‌های مهم بخش کشاورزی و منابع طبیعی کشور تا سال ۲۰۵۰ (۱۴۳۰) گفت:  تا سال ۱۴۳۰ هجری شمسی (۲۰۵۰ میلادی) ما شاهد تغییرات شدیدتر اقلیمی در سطح جهانی و کشور خواهیم بود و اهمیت تامین غذایی دو چندان خواهد شد.

وی ادامه داد: با توجه به چالش­های متعدد حوزه کشاورزی در دنیا و ایران از قبیل تغییر اقلیم، گرما، خشکی و کم آبی، شوری، آفات و بیماری­ها و افزایش گازهای گلخانه­ای، پیش ­بینی می­ شود تا سال ۲۰۵۰، فناوری­های خاص محیط زیست دوستانه که عمدتا زیرمجموعه یا مرتبط با بیوتکنولوژی و نانوتکنولوژی هستند،  نقش اساسی در توسعه و تحول بخش کشاورزی دنیا بازی کنند.

وی خاطرنشان کرد: این فناوری­ها شامل اصلاح ژنتیکی مبتنی بر ژنوم و ویرایش ژنی، مهندسی ژنتیک، بیوانفورماتیک و ابرداده ها، کشاورزی در فضای بسته (کشاورزی عمودی، بیوراکتورهای یک بار مصرف، هیدروپونیک، ایروپونیک و آکواپونیک)، کشاورزی با آب دریا، کشاورزی در بیابان، گوشت مصنوعی، پرینتر سه بعدی، نانوتکنولوژی، ریزجلبک­ها، پلتفرم بلاکچین (ارز دیجیتال)، کشاورزی دقیق و هوشمند، پهپادها، فراورده­های زیستی، هوش مصنوعی و اینترنت اشیاء می­باشند.

وی در خصوص سابقه، ساختار و نوع فعالیت‌های  پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، گفت: پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی از سال ۱۳۷۹ با هدف توسعه فناوری­های نوین کشاورزی و استفاده از این فناوری در رفع چالش­های بخش کشاورزی تاسیس شد. پژوهشگاه در حال حاضر دارای چهار پژوهشکده در استان های البرز (پژوهشکده فناوری های نوین کشاورزی)، اصفهان (پژوهشکده متابولیت های ثانویه)، آذربایجان شرقی (پژوهشکده بیوتکنولوژی صنایع غذایی) و گیلان (پژوهشکده بیوتکنولوژی جانوری) است.

صالحی بیان کرد: تقریبا مهمترین فناوری های مرز علم دنیا از قبیل مهندسی ژنتیک، ویرایش ژنوم و مهندسی ژنتیک، امیکس ها، زیست شناسی سامانه ها و بیوانفورماتیک، نانوفناوری، کشاورزی در فضای بسته و بیوراکتورها، ریزجلبکها و بیوتکنولوژی میکروبی و …. در پژوهشگاه انجام می شود.  پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی در مدت ۲۳ سال سابقه خود با توجه به وجود محققین تراز اول در سطح ملی و بین المللی و زیرساخت به روز توانسته است اثربخشی بسیار موثری در رفع چالش­های بخش کشاورزی و ارتقاء جایگاه علمی کشور در سطح بین المللی در زمینه فناوری های نوین کشاورزی داشته باشد. در حال حاضر پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی قلب تپنده فناوری­های نوین کشاورزی کشور بوده و به عنوان یکی از بالنده ­ترین و موثرترین واحدهای پژوهشی در سطح کشور و منطقه شناخته می­شود.  

وی در پاسخ به اینکه اثربخشی پژوهشگاه در توسعه فناوری­های نوین،  رفع چالش­های بخش کشاورزی و مسئولیت های ملی و حاکمیتی کشاورزی چه بوده است؛ گفت: طی حدود دو دهه فعالیت پژوهشگاه ۷۰ فناوری قابل تجاری سازی به دست آمده است که بخشی از آنها تا  ابتدای سال جاری در قالب  ۳۵ قرارداد انتقال فناوری به بخش خصوصی منتقل شده و اثربخشی قابل توجهی در بخش کشاورزی داشته­اند. برخی از فناوری‌های راه یافته به عرصه کشاورزی در حدود ۲۰۵ هزار هکتار از اراضی زراعی کشور استفاده شده‌ و سالانه بالغ بر ۱۷۵ میلیون دلار از محل صرفه جویی ارزی با افزایش ارزش افزوده عاید کشاورزی کشور کرده‌اند. انتقال فناوری و تولید صنعتی پروبیوتیک های دام، طیور و آبزیان، انتقال فناوری و تولید تجاری کودهای زیستی مبتنی بر تریکودرما، تولید تجاری و سریع بیوکمپوست به عنوان کود آلی از پسماندهای نیشکر،  کشت بافت و سالم سازی ارقام نیشکر از طریق کشت بافت، تولید بذر سالم (مینی تیوبر) سیب زمینی و تولید تجاری پایه های کشت بافتی سیب مالینگ بوده است.

تجاری سازی دانش فنی تولید پروبیوتیک های بومی دام، طیور و آبزیان

صالحی افزود: سالیان سال است که تولید و استفاده از پروبیوتیک­ها برای افزایش عملکرد تولید و افزایش سلامت دام، طیور و آبزیان در صنعت دامپروری دنیا و کشور جا افتاده است. متاسفانه تا  یک دهه پیش کشور ما وارد کننده این پروبیوتیک­ها بود به نحوی که سالیانه چندین میلیون دلار انواع پروبیوتیک های دام، طیور و آبزیان (تا حدود ۱۰ میلیون دلار در سال) در جهت افزایش تولید و افزایش سلامت دام، طیور و آبزیان وارد کشور می ­شد. خوشبختانه با ایجاد و گسترش شرکت­های دانش بنیان فعال در این حوزه در کشور در حال حاضر واردات پروبیوتیک­های دام، طیور و آبزیان به کشور تقریبا نزدیک به صفر شده است.

وی ادامه داد: پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی از حدود ۱۵ سال قبل اقدام به جداسازی، ارزیابی و بهینه سازی تولید پروبیوتیک های بومی برای صنعت دام، طیور و آبزیان نمود و دانش فنی حاصله را به شرکت فناوری زیستی طبیعت گرا منتقل نمود و خوشبختانه شرکت مذکور با تلفیق دانش فنی موجود خود  با دانش فنی منتقل شده از پژوهشگاه، توانست تولید تجاری فرمولاسیون های مختلف پروبیوتیک دام، طیور و آبزیان را استارت بزند و در حال حاضر به عنوان  یکی از پیشروترین شرکت­ها در حوزه تولید پروبیوتیک دام،  طیور و آبزیان در کشور شناخته  و سهم قابل توجهی از بازار پروبیوتیک کشور را دارا است.

وی ادامه داد: در حال حاضر این شرکت بیش از ۲۰ نوع محصول پروبیوتیک دام، طیور و آبزیان در شرکت به میزان سالانه بیش از ۵۰۰ تن و به ارزش بیش از ۵۰۰ میلیارد ریال تولید می شود که سهم قابل توجهی از بازار تولیدات پروبیوتیک دامی کشور را شامل می شود.  با توجه به اثربخشی بسیار زیاد این پروبیوتیک­ها در افزایش میزان تولید گوشت مرغ، افزایش سلامت مرغ و کاهش مصرف خوراک طیور به دلیل بهبود ضریب تبدیل، سالیانه درآمد کشاورزان به میزان حداقل ۱۰ هزار میلیارد ریال افزایش می یابد و از همه مهمتر مصرف آنتی بیوتیک ها نیز به میزان قابل توجهی کاهش می یابد که موجب تولید گوشت مرغ سالم برای مردم می شود.     

تولید صنعتی کود زیستی مبتنی بر قارچ تریکودرما منتقل شده به بخش خصوصی

این مسئول ادامه داد: یکی از مهمترین محصولات زیست فناوری در سطح جهانی کودهای زیستی هستند که به عنوان جایگزین کودهای شیمیایی تولید و مصرف آنها رو به گسترش بوده و در حال حاضر بازار آنها به حدود ۲ میلیارد دلار رسیده است. پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی در چند سال گذشته به دانش فنی تولید کود زیستی مبتنی بر قارچ تریکودرما رسید و این دانش فنی به شرکت بخش خصوصی منتقل شد که در حال حاضر سالانه حدود ۲۰ هزار بسته از این کود تولید و در سطح ۲۰ هزار هکتار مصرف می­شود. گزارشات کشاورزان نشان داده است که این محصول باعث کنترل بسیاری از عوامل بیماریزا  شده و منجر به افزایش عملکرد محصولات باغی و زراعی حداقل به میزان ۲۰ درصد شده است.   

اجرای برنامه خودکفایی تولید غده بذری سیب زمینی عاری از ویروس

رئیس پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی خاطرنشان کرد: تا حدود ۱۵ سال پیش ایران حدود ۷۰ سال  وارد کننده بذر سالم (مینی تیوبر) سیب زمینی از خارج از کشور بود  که منجر به خروج  سالانه حدود سه میلیون دلار ارز از کشور می‌شد. پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی دانش فنی تولید ریز غده سیب زمینی را از طریق کشت بافت به دست آورد و زنجیره تولید بذر سالم را با ما مشارکت  مراجع ذی صلاح و سایر موسسات تحقیقاتی و بخش خصوصی تکمیل نمود و دانش فنی به شرکت های دانش بنیان خصوصی منتقل شد و در حال حاضر در این زمینه خودکفا هستیم.

وی گفت: هر ساله پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی سالم سازی هسته های اولیه حدود ۱۹ رقم سیب زمینی را تهیه و شش هزار گیاهچه بدست آمده  را در اختیار شرکت های متقاضی (حدود ۲۲ شرکت) قرار می دهد. در نتیجه این زنجیره حدود ۳۰ میلیون مینی تیوبر (ریز غده) تولید و نهایتا کلاس های مختلف بذری تولید و در اختیار کشاورزان پیشرو قرار داده می شود. میزان صرفه جویی ارزی حاصل از خودکفایی در این زمینه حدود ۵۰ میلیون دلار طی ۱۵ سال گذشته بوده است. از طرف دیگر با گسترش استفاده از بذر سالم سیب زمینی ضمن جلوگیری از ورود آفات و بیماری های قرنطینه ای، علی رغم کاهش سطح زیر کشت سیب زمینی به کشور شاهد افزایش عملکرد و تولید سیب زمینی در کشور بوده ایم. سطح زیر کشت از ۱۶۰ هزار هکتار  به ۱۴۰ هزار هکتار و تولید از ۲۱ تن به ۴۰ تن رسیده است؛ به عبارتی دیگر با هر متر مکعب آب  ۳ کیلو تولید می شد که الان بیش از ۵ کیلو رسیده است.

انتقال پروتکل تولید کشت بافتی پایه های مالینگ سیب درختی

وی در ادامه افزود: میانگین تولید سیب درختی در هکتار در کشور حدود ۲۰ تن در هکتار است این در حالیست که میانگین جهانی حدود ۳۵ تا ۴۰ تن در هکتار و در برخی کشورها تا ۸۰ تن در هکتار هم گزارش شده است. یکی از مهمترین معضلات باغات کشور، استفاده از ارقام پا بلند و با عملکرد پایین بوده است. یکی از مهمترین عوامل افزایش تولید در باغات سیب استفاده از  پایه های پاکوتاه کننده مثل سیب مالینگ مرتون است.  با استفاده از این پایه ها و پیاده سازی اصول باغ داری علمی می ­توان میزان تولید را ۲-۳ برابر افزایش داد. پژوهشگاه بیوتکنولوژی با دستیابی به دانش فنی تکثیر کشت بافتی پایه های مالینگ مرتون و انتقال آن با ۴ شرکت خصوصی توانست استفاده از این پایه ها را به سرعت در کشور گسترش دهد و در طی چند سال حدود یک میلیون نهال کشت بافتی از این فناوری تهیه شد و در باغات کشور کشت شد. برآوردهای اولیه نشان از افزایش تولید در باغات اشاره شده به میزان حداقل دو برابری دارد. نهال های بدست آمده در سطح حدود ۲۰ هزار هکتار کشت شده ­اند که منجر به افزایش تولید تا حدود ۴۰۰ هزار تن در سال معادل ۱۲۰ میلیون دلار را دارند.     

تجاری سازی دانش فنی تولید سریع بیوکمپوست از پسماندهای نیشکر

این مسئول ادامه داد: یکی از این همکاری ها توسعه مشترک دانش فنی تولید کمپوست از باگاس و سرشاخه های نیشکر بوده است. سالانه حدود ۲.۵ میلیون تن باگاس و ۱.۵ میلیون تن سرشاخه در صنعت نیشکر تولید می شود که قابلیت استفاده برای تولید فراورده های مختلف را دارند. خوشبختانه با شکل گیری دانش فنی تولید کمپوست از این پسماندها در کشت و صنعت های نیشکر و با استفاده از خروجی کار مشترک صورت گرفته با پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی در حال حاضر چندین هزار تن کمپوست از باگاس و سرشاخه نیشکر در کشت و صنعت های نیشکر تولید می شود که ضمن کاهش آلودگی های زیست محیطی ناشی از مصرف کودهای شیمیایی، از نظر اقتصادی نیز هزینه مصرف کودهای شیمیایی در مزارع نیشکر به شکل معنی داری کاهش می یابد. 

تجاری سازی دانش فنی کشت بافت و سالم سازی ارقام مختلف تجاری نیشکر

وی خاطرنشان کرد: یکی از مشکلات مهم ارقام نیشکر، سالم نبودن هسته اولیه ارقام و اختلاط ارقام با هم است که گاهی منجر به کاهش معنی دار عیار قند تولیدی از نیشکر و خسارت اقتصادی حداقل ۵ درصدی می شود.  خوشبختانه با همکاری صورت گرفته موسسه تحقیقات و آموزش نیشکر با پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی طی سالیان گذشته، زیرساخت تولید کشت بافت و ایجاد هسته های اولیه سالم برای ارقام مختلف نیشکر ایجاد شده، پروتکل تکثیر کشت بافتی و سالم سازی ارقام توسعه پیدا کرده و در حال حاضر زنجیره ارزش و تولید هسته و قلمه اولیه سالم ارقام در صنعت نیشکر شکل گرفته است که ارزش اقتصادی بسیار بالایی را برای کشت و صنعت ها ایجاد می­ کند به نحوی که حداقل خسارت ناشی از اختلاط ارقام حداقل ۵ میلیون تومان در هکتار کاهش یافته است که مجموعا سالیانه می تواند این کاهش خسارت به میزان ۶۰۰۰ میلیارد ریال برسد (مجموع ۱۲۰ هزار هکتار). امیدواریم با ادامه همکاری ها و هم افزایی ها بین شرکت توسعه نیشکر و پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی شاهد پیشرفت های چشمگیرتر در صنعت نیشکر کشور باشیم.

مسئولیت های ملی و حاکمیتی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی

وی در بخش دیگری از این نشست خبری خاطرنشان کرد: پژوهشگاه در کنار اجرای برنامه های تحقیقاتی اولویت دار برای بخش کشاورزی، چندین مسئولیت ملی و حاکمیتی را برعهده دارد که اهمیت بسیار زیادی در تامین امنیت غذایی و سلامت محصولات کشاورزی کشور دارد.

پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی به عنوان آزمایشگاه مرجع ردیابی تراریختگی خوراک دام وارداتی به کشور

صالحی اظهار کرد: سالانه حدود ۱۰ تا ۱۲ میلیون تن ذرت به عنوان خوراک دام وارد کشور می شود که بخشی از آن تراریخته است. بررسی تراریخته بودن یا نبودن و در صورتی که تراریخته باشد یکی از موارد مهم در تامین امنیت غذایی کشور و سلامت نهاده های وارداتی است. در این راستا با توجه به تجربیات و توانمندی های علمی و فناورانه پژوهشگاه، خوشبختانه پژوهشگاه به عنوان آزمایشگاه مرجع وزارت جهاد کشاورزی فعالیت دارد و بمنظور تسریع فرایند بررسی و ردیابی، با همکاری سایر مراکز تحقیقاتی در استان های مرزی نسبت به ایجاد چهار آزمایشگاه همکار در صفی آباد دزفول، اهواز، رشت و کرج اقدام کرده است.

وی افزود: در کنار این موضوع اخیرا صادرکنندگان محصولات کشاورزی و خوراک آبزیان به خارج از کشور نیز نیاز به ارائه گواهی عدم تراریختگی و یا گواهی نوع تراریختگی دارند و لذا پژوهشگاه اقدام به بهینه سازی پروتکل ارزیابی و ردیابی تراریختگی در خوراک آبزیان صادراتی نموده است که با همکاری انجمن صنفی  تولیدکنندگان خوراک آبزیان انجام شده است و انشاالله در این راستا خدمات به صادر کنندگان صورت خواهد گرفت.

پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی به عنوان آزمایشگاه مرجع و کارگزار ارزیابی محصولات حاصل از نانوفناوری کشاورزی در وزارت جهاد کشاورزی

وی ادامه داد:  با توجه به اهمیت روزافزون فناوری نانو در تولید محصولات و نهاده های با کارایی بالا مثل نانوکودها، نانوسموم آفتکش، بسته بندی محصولات غذایی مبتنی بر نانوفناوری، و نانوسنسورها، لازم است ارزیابی کیفی، کارایی و ایمنی این محصولات توسط ناظر صورت پذیرد. در این راستا پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی در حال حاضر به عنوان آزمایشگاه مرجع و کارگزار ارزیابی محصولات مبتنی بر فناوری نانو در  کنار کمیته فناوری نانو وزارت جهاد کشاورزی فعالیت می کند. در این راستا پژوهشگاه همکاری های بسیار خوبی را با شرکت های دانش بنیان تولید کننده نانومواد کشاورزی شروع کرده است.

فعالیت پژوهشگاه به عنوان مرجع ملی ایمنی زیستی دبیرخانه پروتکل کارتاهنا

این مسئول خاطرنشان کرد: همچنین این پژوهشگاه با توجه به تجربیات ارزنده خود در زمینه محصولات تراریخته و ایمنی زیستی، به عنوان مرجع ملی ایمنی زیستی محصولات تراریخته در ارتباط با دبیرخانه پروتکل ایمنی زیستی “کارتاهنا” فعالیت می کند و عملا به عنوان بازوی تخصصی کشور در زمینه استاندارد سازی و تهیه پیش ­نویس­های مقررات مربوط به ایمنی زیستی و همچنین ارائه گزارش به مراجع ملی و بین­ المللی نقش اثر گذاری دارد.  

وی در خصوص سایر دستاوردهای این پژوهشگاه عنوان کرد: انتقال فناوری تکثیر ریزازدیادی خرمای مجول به بخش خصوصی (میزان عملکرد دو برابر و قیمت هم حداقل ۵ برابر؛ در صورتیکه ۲۰ درصد سطح زیر کشت کشور را بگیرد (۵۰ هزار هکتار)، می تواند ۱۷۵ هزار میلیارد تومان ارزش افزوده ایجاد نماید)، دستیابی به فرمولاسیون باکتری های افزاینده کیفیت و ماندگاری سیلوی علوفه ذرت (۱۰ میلیون تن ذرت علوفه ای در سال در کشور تولید می شود که حدود ۲۰ درصد آن در اثر فساد هوازی از بین می رود؛ با تجاری سازی این دستاورد امکان کاهش حداقل ۱۰ درصدی این ضایعات است و می توان حداقل ۳۰۰۰ میلیارد تومان ارزش ریالی را حفظ کرد)، معرفی رقم جدید لیمو ترش مقاوم به جاروک لیمو ترش که مراحل تجاری سازی خود را طی می‌کند، طراحی کیت‌های تشخیص سریع نیترات، نیتریت و آمونیاک در محصولات کشاورزی و ایجاد چراگاه های دست کاشت با استفاده گراس­های ­علوفه ای (امکان تولید ۷ تن ماده خشک علوفه در مراتع بدون نیاز به آبیاری ) از جمله این دستاوردهاست.

جایگاه علمی پژوهشگاه در سطح ملی و بین المللی

صالحی در ادامه خاطرنشان کرد: محققین پژوهشگاه با انتشار بیش از ۳۰۰۰ مقاله علمی در مجلات معتبر بین ­المللی و ملی، انتشار بیش از ۲۰ کتاب انگلیسی و فارسی در انتشارات معتبر بین ­المللی و ملی و ثبت اختراعات متعدد  توانسته ­­اند جوایز مختلف ملی و بین­ المللی را نیز اخذ نمایند. پژوهشگاه در حال حاضر به عنوان کانون شبکه بیوتکنولوژی کشاورزی کشورهای عضو اکو شناخته می­‌شود.

 خبرهای خوش پژوهشگاه در سال مهار تورم و رشد تولید چیست؟

وی تصریح کرد: پژوهشگاه در راستای افزایش اثربخشی خود در بخش کشاورزی، برنامه  راهبردی ۴ ساله خود را با توجه به اسناد بالا دستی و ظرفیت های موجود تدوین نموده است. در این برنامه رویکردهای اصلی تمرکز بر اثربخشی در رفع چالش های اصلی بخش کشاورزی مبتنی بر برنامه هفتم توسعه، سند امنیت غذایی و سند الگوی کشت، برنامه محوری، هم افزایی با سایر مراکز پژوهشی، ارتباط و شبکه سازی با بخش خصوصی و ایجاد زیرساخت های تجاری سازی و نوآوری (مراکز نوآوری) می باشد.   در این برنامه هدف گذاری بر افزایش دو برابری اثربخشی پژوهشگاه طی یک دوره ۴ ساله است. به نحوی که این اثربخشی از ۱۷۵ میلیون دلار به حدود ۳۶۰ میلیون دلار و ورود به عرصه فناوری های پژوهشگاه از ۲۰۵ هزار هکتار به بیش از ۳۰۰ هزار هکتار برسد. همچنین میزان افزایش تولید وکاهش ضایعات ناشی از این فناوری ها به حدود ۵۰۰ هزار تن در سال برسد. 

وی در خصوص مهمترین برنامه های جاری پژوهشی پژوهشگاه هم گفت:  مهمترین برنامه ­های جاری پژوهشگاه اجرای برنامه سالم سازی ارقام مهم گونه های باغی، تولید بذور هیبرید سبزی و صیفی از طریق دابلدهاپلوئیدی و مهندسی معکوس، اصلاح مولکولی گیاهان علوفه ای کم آب بر (گراس ها، ارزن و سورگوم)، مهندسی ژنتیک گیاهان صنعتی برای مقاومت به آفات و علفکش ها، اصلاح مولکولی گوسفند برای صفات اقتصادی، تولید اقتصادی زیست توده گیاهان در فضای بسته و بیوراکتورها، ریز ازدیادی ارقام مختلف خرما، تولید فراورده های زیستی و نانوفناورانه از قبیل پروبیوتیک ها، استارترهای صنایع لبنی، ریزجلبکها، کودها وآفتکش­های زیستی، نانوکودها و نانوسموم و نانوحسگرها می باشد.

صالحی افزود: پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی با همکاری ستاد توسعه زیست فناوری و در راستای تسریع تجاری سازی فناوری های خود و شبکه سازی با بخش خصوصی، سال گذشته اولین رویداد فناوری های نوین کشاورزی را با موضوع کشت بافت و بذر در مردادماه ۱۴۰۱ در محل نمایشگاه بین­المللی تهران را  با حضور مسئولین بلندپایه،  سفرای کشورهای مختلف، موسسات تحقیقاتی، انجمن های صنفی، شتاب دهنده­ها و با حضور بیش از ۶۰ شرکت های بخش خصوصی  برگزار کرد. با توجه به فعالیت و شبکه­سازی های قبل از رویداد،  در روز رویداد ۱۲ قرارداد انتقال فناوری و پروژه سفارشی با بخش خصوصی و  تفاهم نامه همکاری از جمله تفاهم نامه هشت جانبه تولید هسته‌های اولیه سالم ارقام مختلف میوه، سبزی و صیفی و  گیاهان زینتی و تفاهم‌نامه راه‌اندازی شبکه و انجمن شتابدهی فناوری‌های نوین کشاورزی منعقد و رونمایی شد.

این مسئول ادامه داد: پژوهشگاه برنامه­ریزی های لازم برای اجرای دومین رویداد فناوری های نوین کشاورزی را  در روز ۲۵ مردادماه ۱۴۰۲ در محل نمایشگاه بین­المللی با مشارکت و همکاری ستاد توسعه اقتصاد دانش بنیان غذا و کشاورزی، پارک علم و فناوری کشاورزی و هسته پژوهشی مهندسی و زیستی BERC انجام داده است. انشاالله در رویداد دوم نیز ما شاهد قراردادهای توسعه فناوری و همچنین انتقال فناوری متعدد و برگزاری پنل­های بحث و گفتگو در زمینه کودها و آفتکش­های زیستی و بیوتکنولوژی صنایع غذایی خواهیم بود. 

وی از افتتاح مجتمع جدید پژوهش و فناوری پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی در سال جاری خبر داد و گفت:  با توجه به اهمیت توسعه فناوری های نوین کشاورزی، ایجاد زیرساخت های مناسب و پیشرفته پژوهش و فناوری کشاورزی برای آینده کشاورزی کشور بسیار دارای اهمیت است. خوشبختانه طی بیش از ۱۵ سال تلاش، مجتمع جدید پژوهش و فناوری پژوهشگاه مراحل نهایی تکمیل خود را طی می کند و انشاالله در سال جاری با حضور مسئولین کشوری افتتاح خواهد شد.

وی اعلام کرد: یکی از مهمترین برنامه های جاری پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی در جهت تسریع تجاری سازی فناوری های خود  و شبکه سازی بخش خصوصی در زمینه فناوری های نوین کشاورزی، ایجاد مراکز نوآوری با مدیریت بخش خصوصی در داخل پژوهشگاه است. خبر خوش اینکه دو مرکز نوآوری در سال جاری و احتمالا اوایل سال آینده در پژوهشگاه راه اندازی خواهد شد که جزئیات آن در آینده ای نزدیک اعلام خواهد شد. 

صالحی در پایان با اشاره به مشارکت پژوهشگاه در ایجاد مزارع نوآوری، تصریح کرد: یکی دیگر از فعالیت­های جاری پژوهشگاه مشارکت در ایجاد مزارع نوآوری با همکاری کشت و صنعت های کشاورزی است. هفته گذشته از مزرعه نوآوری صفاری واقع در ورامین رو نمایی شد که یکی از اجزای اصلی این مزرعه، ورود دستاوردها و فناوری های  پژوهشگاه بود. این فناوری ها شامل کشت لاین های جدید سورگوم و ارزن پژوهشگاه به عنوان گیاهان کم آب بر بود. در کنار آن اخیرا پژوهشگاه اقدام به ایجاد چراگاه ­های دست کاشت با استفاده از گرس­های علوفه­ای در مناطق معتدله کرده است.

سرویس خبری: کشاورزی

منبع: ایسنا




یادداشت/تاثیر کشت قراردادی بر اقتصاد کشاورزی به قلم سیدمصطفی هاشمی طبا

مهندس سید مصطفی هاشمی طبا در یادداشتی برای ماهنامه کارآفرینی و صنعت غذا به اهمیت تاثیر کشت قراردادی بر اقتصاد آن پرداخت.

کشت قراردادی این روزها مورد توجه وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفته است و آنرا یکی از راه حل های موضوع کشاورزی و ارتقاء آن در ایران می دانند. البته مفهوم سنتی کشت قراردادی در ایران سابقه ای دیرینه دارد. سلف خری نوعی کشت قراردادی است که خریدار قبل از کشت یا درحین کشت و اوائل شکوفائی درختان حسب قراردادی کل محصول را پیش خرید نموده و البته ممکن بود در حین زمان کشت کمک های نقدی یا غیرنقدی به کشاورز بنماید.

اگر وزارت جهاد کشاورزی در قرارداد کشت، صرفا به پیش خرید بسنده کند در حقیقت کمکی به امر کشاورزی ایران ننموده زیرا مفهوم کشت قراردادی که در کشورهای دیگر مانند آمریکا آلمان یا ایتالیا بکار گرفته شده وراء سنت خرید سلف در ایران است.

در حقیقت مزایای کشاورزی قراردادی عبارتست از فراهم شدن قیمت و بازار تضمینی برای محصولات تولیدی، معرفی فناوری جدید، نظارت بر محصولات، استفاده از مشاوره رایگان فنی در مزرعه، تامین نهادهای مانند بذر و کود و سم و خدمات آموزشی رایگان، امکان دسترسی به اعتبارات به اشکال مختلف، استفاده از کشاورزی قراردادی به عنوان وثیقه، تسهیم  سبک محافظت در برابر تغییرات قیمت بازار و افزایش مهارت های مدیریتی و فنی کشاورزان.

بنابراین اگر وزارت جهاد کشاورزی در اجرای قراردادهای کشت بتواند به هدایت کشاورزان و ایجاد کشاورزی نوین یا باصطلاح امروزی کشاورزی دقیق بپردازد گام بزرگی در رفع تهدیدات امنیت غذائی کشور برداشته است و البته این امر که نجات دهننده کشاورزی و زیست بوم کشور است مستلزم داشتن نیروی تخصصی هادی کشاورزان و امکانات مالی و فنی می باشد و نیز داشتن دیدگاه اصلاح کشاورزی در ایران با مصرف هر چه کمتر آب و کود و سم ایجاد راندمان بیشتر در زمین های کشاورزی. در حقیقت ایستگاه های ترویج کشاورزی سابق بشرط داشتن اختیارات و امکانات می توانند از عهده این امر برآیند. وزارت جهاد کشاورزی نمی تواند با کشاورزی قراردادی در حد هزار یا چند هزار هکتار و سلف خریدی صرف، دل خوش دارد. اگر قرار است کشت قراردادی تاثیر تعیین کننده در کشاورزی کشور داشته باشد باید دورخیز بزرگ داشت و به مدیریت کشاورزی استانها و فرمانداری ها اختیارات لازم را بخشید تا تحولی اساسی و جهادی و بدور از بروکراسی های معمول متوقف کننده در کشاورزی کشور بوجود آید والا کشاورزی و زیست بوم کشور همچنان در سرآشیبی خواهد بود در حالیکه اگر کشاورزی قراردادی با الگو گرفتن از کشورهای مترقی صورت گیرد اقتصاد کشاورزی شکوفا و نجات کشاورزی کشور و امنیت غذائی ممکن خواهد بود. باور کنیم که ورود عقل و تکنولوژی به کشاورزی کشور می تواند ثروت فراوانی برای کشور بارمغان آورد و فاجعه کشاورزی را که ایران سالهاست با آن درگیر است متوقف نموده و کشاورزی را بهبود بخشد.




از موانع کشاورزی سنتی و معیشتی تا استفاده از سموم بی کیفیت چینی و هندی

مدیر اجرایی اتاق اصناف کشاورزی ایران می‌گوید افزایش قیمت‌نهاده‌های کشاورزی از جمله بذر، کود و سم، کشاورزان را به استفاده از نهاده‌های ارزان قیمت و بی‌کیفیت سوق داده است.

به گزارش پایگاه خبری صنعت غذا و کشاورزی(اگروفودنیوز)، به نقل از ایسنا؛ محمد شفیع ملک‌زاده با بیان اینکه در بسیاری از مناطق کشور با بحران کم‌آبی و بی آبی مواجه شده‌ایم، گفت: خشکسالی و کاهش بارندگی در چند دهه اخیر خسارات بسیاری به بخش کشاورزی وارد کرده و میزان زیادی از محصولات کشاورزان به ویژه کشت دیم آنها را نابود کرده است. به همین منظور دولت و وزارت جهادکشاورزی می‌بایست برنامه‌ها و سیاست‌هایی را در پیش بگیرد تا تغییر و تحولاتی ایجاد شود.

وی در ادامه با اشاره به اهمیت آموزش در بخش کشاورزی، گفت: متاسفانه کشاورزی سنتی و معیشتی یکی از موانع بزرگ برای توسعه و پیشرفت در این بخش‌ است. در کشاورزی سنتی آبیاری اکثرا به شکل غرقابی است و این روش آبیاری آب زیادی مصرف می‌کند. باید  به کشاورزان آموزش‌های لازم داده شود تا همه به سمت آبیاری‌های نوین حرکت کنند و با سیستم‌های آبیاری نوین آشنا شوند.

مدیراجرایی اتاق اصناف کشاورزی ایران اضافه کرد: در گذشته سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی از طریق شبکه‌های مرتبط به کشاورزان آموزش‌هایی می‌داد ولی در حال حاضر به دلیل کمبود اعتبارات و امکانات لازم، آموزش‌ها مانند قبل نیست.

وی تصریح کرد: علاوه بر آموزش باید از کشاورزان حمایت شود. اگر کشاورزان برای خرید تجهیزات مورد نیاز حمایت نشوند و به آنها تسهیلات کم بهره و یا بدون بهره تعلق نگیرد، اتفاقی خاصی نمی‌افتد.

ملک زاده در پاسخ به این سوال که آیا ابزار و تجهیزات مدرن آبیاری برای کشاورزان در مناطق دور افتاده در دسترس است یا خیر؟ گفت: فروشگاه‌ها و شرکت‌های تخصصی در این بخش توان این را دارند که ادوات و ابزارهای مخصوص آبیاری‌ نوین را تا آخرین نقطه شهرستان‌ها هم در دسترس کشاورزان قرار دهند اما مسئله اینجاست که کشاورزان توانایی خرید این تجهیزات را ندارند. یعنی نقدینگی‌ آنها کافی نیست.

آبیاری تحت فشار نیاز به یکپارچه‌سازی اراضی دارد

وی در ادامه گفت: از طرفی آبیاری تحت فشار نیاز به یکپارچه سازی اراضی دارد. کشاورزان باید اراضی خود را در مکان‌های مختلف یکپارچه کنند. تسطیح اراضی نیز در این بخش بسیار اهمیت دارد. وزارت جهادکشاورزی در برخی استان‌ها از جمله فارس اقدام به یکپارچه سازی برخی از اراضی کشاورزی کرده و برای آبرسانی تا سر مزرعه نیز لوله‌گذاری کرده است و این فقط مستلزم این است که کشاورزان تسهیلات موردنیاز را بگیرند و از تکنولوژی های جدید استفاده کنند. ولی متاسفانه این اقدام در همه استان‌ها رخ نداده و زمین‌های کشاورزی هنوز به شکل خرده مالکی و سنتی اداره می‌شوند.

به گفته وی اگر دولت به کشاورزان برای بکارگیری روش‌های آبیاری نوین کمک کند و یارانه هایی را در این بخش در نظر بگیرد قطعا هم به نفع تولیدکننده و کشاورز خواهد بود و هم از هدر رفت آب در بخش کشاورزی جلوگیری می‌شود. علاوه بر آن از فرسایش خاک هم جلوگیری می‌شود.

هندوانه در مقایسه با سایر صیفی‌جات آب کمتری مصرف می‌کند

مدیراجرایی اتاق اصناف کشاورزی کشور در پاسخ به این سوال که‌ آیا با توجه به شرایط موجود و بحران آب در کشور نباید در کاشت محصولات آب بر مانند هندوانه دقت بیشتری شود؟  اظهار کرد: برعکس اینکه برخی تصور دارند هندوانه محصولی پرآب بر است باید گفت که هندوانه در مقایسه با سایر صیفی‌جات از جمله گوجه فرنگی، خیار،   سیب زمینی و یا ذرت  آب کمتری مصرف می‌کند. ولی در کل بهتر است که بیشتر به سمت کاشت محصولات کم آب بر و استراتژیک رفت.  

کاشت محصولات استرتژیک برای کشاورزان به صرفه نیست

وی اضافه کرد: محصولات استراتژیک مانند دانه‌های روغنی و خوراک دام در کشور بسیار نیاز است که به شدت با کمبود آن نیز مواجهیم. به همین دلیل بیش از ۸۰ درصد این محصولات را وارد می‌کنیم، چون کشاورزان در کاشت این محصولات حمایت نمی‌شوند و محصولات با قیمت‌های درستی از آنها خریداری نمی شود به همین دلیل کشاورزان علاقه‌ای به کاشت محصولات استراتژیک ندارند و علی‌رغم ریسک بسیار بالای صیفی جات به سمت کاشت صیفی‌جات می‌روند تا شاید درآمد بیشتری داشته باشند.

عمق چاه کشاورزان هرسال زیاد می‌شود

بنابر اعلام این کارشناس کشاورزی بسیاری از چاه‌ها فروکش کرده و کشاورزان برای رسیدن به آب هرساله چندمتری به عمق چاه‌هایشان اضافه می‌کنند. اگر هدف ما این است که الگوی کشت اجرایی شود و به منابع خسارت کمتری وارد شود باید به درستی از کشاورز حمایت کنیم یعنی کاری کنیم که کشاورز به کاشت محصولات استراتژیک ترغیب شود.

استفاده از نهاده‌های ارزان قیمت/ از سموم بی کیفیت چینی و هندی استفاد می‌شود

ملک زاده با بیان اینکه کشاورزان در تامین نقدینگی، دریافت تسهیلات و تامین نهاده دچار مشکل هستند، گفت: کشاورزان یا نمی‌توانند نهاده تامین کنند یا به نهاده های ارزان قیمت روی می آورند که بر عملکرد آنها تاثیر می گذارد. از طرفی با افزایش قیمت کودهای پتاسه و فسفاته کشاورزان مجبور شده اند از کودهای ارزان قیمت استفاده کنند که طبیعتا عملکرد آنها را ضعیف خواهد کرد. یا به جای استفاده از سموم با کیفیت که با یکبار سمپاشی مشکل حل می شود به دلیل گرانی قیمت، از سموم بی کیفیت چینی و هندی استفاده می کنند که متاسفانه کارایی ندارد.

وی در بخش دیگری از صحبت هایش به بازار محصولات کشاورزی نیز اشاره کرد وگفت: هنگام برداشت محصول حتما باید بازاری فراهم شود تا کشاورز بدون دغدغه کارش را انجام دهد. غیر از محصولات استراتژیک نیز باید بازار محصولات دیگر از جمله گیاهان دارویی را نیز تقویت کنیم. سالها تبلیغ کردیم که کشاورزان گیاهان دارویی بکارند ولی متاسفانه در زمان برداشت، محصول روی دست تولیدکنندگان می ماند و خریداری نیست.

در صنایع تبدیلی و فرآوری و بسته بندی ضعف داریم

مدیراجرایی اتاق اصناف کشاورزی ایران در ادامه گفت:در کشور با کمبود صنایع تبدیلی، فرآوری، تکمیلی، بسته بندی، ذخیره سازی و… مواجه هستیم که باید این کمبودها را رفع کنیم. اگر محصولات خام فرآوری شود می توان از آنها استفاده های بسیاری کرد.

 اعتمادی میان کشاورزان و صنایع نیست

وی در پاسخ  به این سوال که چرا صنایع مستقیما با کشاورزان وارد کشت قراردادی نمی شوند؟ گفت: مشکل اول عدم تثبیت قیمت مناسب و منطقی است. دلال محور بودن بازار محصولات کشاورزی نیز یکی دیگر از مشکلات عمده در این زمینه‌است. همچنین بخاطر عملکرد ضعیف سالیان گذشته اعتمادها از بین رفته است.

ملک‌زاده در پایان گفت: در این مسیر صنایع باید پیش قدم شوند ولی سالهاست که اعتمادی میان صنایع و کشاورزان وجود ندارد. برخی از صنایع در ابتدای راه وعده می‌دهند که حمایت های لازم از قبیل تامین نهاده‌ها، نقدینگی، بیمه و انجام خدمات لازم و… و. را از کشاورز داشته باشند ولی وعده های آنها عملیاتی نمی شود. به همین دلیل و با وجود دلالها ممکن است کشاورزان هم به هنگام برداشت محصولاتشان را به کسانی بفروشند که با قیمت بالاتری قصد خرید دارند.

سرویس خبری: کشاورزی

منبع: ایسنا




فناوری ساخت تجهیزات تولید کود شیمیایی بومی‌ شد

یک شرکت دانش‌بنیان موفق شد با تولید کود شیمیایی و راه‌اندازی خط تولید این محصول، اقدامی موثر برای خودکفایی در کشاورزی بردارد.

به گزارش پایگاه خبری صنعت غذا و کشاورزی (اگروفودنیوز)، به نقل از روابط عمومی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، محمدرضا شمشادی مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان گفت: سالانه مقدار قابل توجهی انواع کودهای شیمیایی وارد کشور می‌شود. در برابر این چندصدهزار تن کود وارداتی مقدار قابل توجهی ارز از کشور خارج می‌شود. مسئله این است که برای تولید داخلی، باید دانش فنی از خارج وارد شود و واردات دانش فنی نیز مستلزم هزینه زیادی است.

وی افزود: به همین دلیل تنها راه خلاصی از واردات و خودکفایی در این حوزه بسیار حیاتی این است که شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور، همت کنند و دانش و فناوری مرتبط با تولید کود شیمیایی را بومی‌سازی کنند. بر این اساس ما یک واحد نخبه تحقیق و توسعه در داخل شرکت راه اندازی کردیم.

این فعال دانش‌بنیان ضمن تاکید بر اهمیت تحقیق و پژوهش در این صنعت عنوان کرد: این واحد تحقیقاتی از متخصصان جوان و نخبه تشکیل شد. در نهایت ما موفق شدیم تا ماشین آلات تولید کود شیمیایی را خودمان در داخل شرکت، طراحی و تولید کنیم. یعنی حتی خط تولید را خودمان طراحی کرده‌ایم.

شمشادی با اشاره به اهمیت بومی‌سازی فناوری کودهای شیمیایی افزود: در حال حاضر ۲۵ نوع کود شیمیایی مختلف در داخل شرکت تولید می‌شود. یکی از اصلی‌ترین محصولات ما کود شیمیایی سولفات پتاسیم است. با توجه به اینکه این محصول با کودهای سولفات پتاسیم وارداتی بسیار متفاوت است. کیفیت آن نیز از کودهای شیمیایی بسیاری از کشورها، بالاتر است. این در حالی است که قیمت این محصول نیز بسیار رقابتی است.

وی در نهایت گفت: کشور ما به حجم بیشتری از تولیدات در این حوزه نیاز دارد. یکی از پیش‌نیازهای مهم خودکفایی در کشاورزی و تامین امنیت غذایی کشور، خودکفایی در تولید کودهای شیمیایی است. به همین دلیل ما در سال ۱۳۹۹ تولیدات شرکت را از سه هزار تن به شش هزار تن افزایش دادیم و برای تولید ۴۰ هزار تن در سال هدف‌گذاری انجام داده‌ایم.

سرویس خبری: کشاورزی




بررسی فناوری‌های نوین در کشاورزی پایدار در یک کنفرانس بین‌المللی

هشتمین کنفرانس بین‌المللی کشاورزی پایدار در محیط زیست، غذا، انرژی و صنعت با حضور رئیس دانشگاه آزاد اسلامی و جمعی از متخصصان و کارشناسان بین‌المللی، فردا در واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی برگزار می‌شود.

به گزارش اگروفودنیوز، هشتمین کنفرانس بین‌المللی کشاورزی پایدار در محیط زیست، غذا، انرژی و صنعت با همکاری دانشگاه آزاد اسلامی و مرکز فناوری‌های پایش آلودگی هوا و آب و سامانه‌های انرژی و مرکز IFEED آلمان و با هدف ارائه آخرین دستاوردهای پژوهشگران و محققان بخش کشاورزی در راستای تامین امنیت غذایی، تولید غذای سالم و کاهش گرسنگی جهانی فردا، سه‌شنبه ۳۰ آبان ماه جاری برگزار می‌شود.

این کنفرانس که تاکنون در کشورهای آلمان، دانمارک، چین، کانادا، ژاپن و مالزی با حضور بیش از ۲۰ کشور اروپایی و آسیایی در ۷ دوره برگزار شده با محورهای کشاورزی سازگار با اقلیم، فناوری‌های نوین در کشاورزی پایدار، مدیریت یکپارچه منابع آب، مدیریت پسماند کشاورزی، امنیت غذایی، رویکردهای سبز در صنعت و کشاورزی و انرژی‌های تجدیدپذیر برگزار خواهد شد.

مهمان‌هایی از اساتید برجسته حوزه‌های کشاورزی پایدار همچون مرکز تحقیقات انرژی‌های تجدیدپذیر آلمان (IFEED) ، Nordic Folkecenter for Renewable Energy (دانمارک)، ICSA (آلمان)، SSARM (هند)، Hokkaido ژاپن و Food and Agricultura Organization ( سازمان ملل) حضور خواهند داشت.

همچنین دکتر فرهاد رهبر رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، دکتر مقدسی قائم مقام سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور، دکتر نورپور دبیر اجرایی کنفرانس، دکتر کیا دلیری دبیر علمی کنفرانس، دکتر دانش‌فرد معاون پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، پروفسور مانفرد رئیس AgriExcelence آلمان، پروفسور ریداکر رئیس افتخاری مرکز تحقیقات کشاورزی فرانسه، پروفسور ریشی بل استاد دانشگاه هاریانای هندوستان و پروفسور نصیر البسام رئیس مرکز تحقیقات بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر آلمان ازجمله سخنرانان این کنفرانس بین‌المللی هستند.