[heading]پژوهشگران مرکز رشد فناوری سلامت ابن‌سینا، تکنیکی برای تولید جنین تعیین جنسیت شده گاو ارائه کردند که با استفاده از این تکنیک می‌توان از یک گاو پرتولید، سالانه حدود ۶۰ گوساله ماده تولید کرد. [/heading]
محمد مهدی نادری، مدیر عامل شرکت دانش بنیان ارائه دهنده این تکنیک در گفت‌وگو با خبرنگار علمی ایسنا با اشاره به این که با کمبود آب و کاهش محصولات کشاورزی و جیره غذایی دام‌ها از یک سو و افزایش فزاینده جمعیت از سوی دیگر، ارائه راهکارهایی برای افزایش محصولات لبنی ضروری است، اضافه کرد: در وضعیت عادی یک گاو به طور معمول روزانه حدود ۳۰ کیلوگرم شیر تولید می‌کند ولی این میزان برای گاوهای پرتولید که به لحاظ ژنتیکی دارای خصوصیات بارزی هستند به ۵۰ تا ۶۰ کیلوگرم شیر در روز بالغ می‌شود.
وی با اشاره به تعداد زایمان‌ها در طول عمر هر گاو خاطرنشان کرد: در حالت عادی یک گاو در طول عمر خود سه تا پنج بار زایمان می‌کند که معمولا نیمی از زایمان‌ها گوساله ماده و نیمی دیگر نر می‌شوند.
این محقق با تاکید بر این که برای گاوداری‌های شیری، تولید گوساله ماده که می‌تواند در سیکل تولید شیر قرار گیرد، اهمیت خاصی دارد، ادامه داد: با توجه به اهمیت این مساله در مطالعات اخیر خود تکنیکی را ارائه دادیم که با استفاده از آن یک گاو پرتولید می‌تواند در سال حدود ۵۰ تا ۶۰ گوساله ماده تولید کند.
این محقق اساس این تکنیک را استحصال تخمک گاو با استفاده از سونوگرافی عنوان کرد و ادامه داد: برای تولید جنین گاو پرتولید، بهترین سلولهای تخمک از گاوهای پرتولید با استفاده از سونوگرافی گرفته و در آزمایشگاه با بهترین اسپرم لقاح داده شده و جنین ممتاز تشکیل می‌شود. پس از تشکیل جنین، جنین‌ها فریز می‌شوند و در نهایت جنین‌های فریز شده به گاوهای گیرنده منتقل خواهند شد.
تکنیک نوین محققان کشور برای تولید جنین ماده گاو
تولید جنین ماده گاو
عضو هیات علمی پژوهشگاه ابن‌سینا با تاکید بر این که مادر جایگزین ضرورتا نباید از میان گاوهای پرتولید باشد، بلکه گیرنده می‌تواند از میان جمعیت گاوهای کم تولید انتخاب شود، خاطرنشان کرد: با استفاده از این تکنیک می‌توان گاوهای ماده پرتولید را تکثیر کرد ؛ ضمن آن که به تدریج جمعیت گله کم تولید شده و به سمت گله گاوهای پرتولید هدایت خواهند شد.
وی یادآور شد: با استفاده از این تکنیک علاوه بر تکثیر گاوهای ماده پرتولید، هزینه‌های تولید گاوداری‌ها به طور چشمگیری کاهش می‌یابد.
نادری با تاکید بر این که در گذشته برای تکثیر این حیوانات از تکنیک‌های انتقال جنین استفاده نمی‌شد، توضیح داد: موضوع تولید جنین با استفاده از هورمون تراپی و انتقال جنین از حدود ۲۰ سال قبل در کشور مطرح شده، ولی با توجه به هزینه‌های هورمون‌های مورد نظر، استفاده از این روش مقرون به صرفه نبوده و نیست. این در حالی است که در روش جدید نیاز به هورمون تراپی نیست و تخمک‌های استحصال شده از حیوان با تولید بالا باید در آزمایشگاه با بهترین اسپرم لقاح داده شده و جنین حاصله به طور آزمایشگاهی کشت داده شود و این دو تکنیک (استحصال تخمک با سونوگرافی و بدون هورمون و کشت آزمایشگاهی جنین گاوهای پرتولید) تاکنون در کشور مورد استفاده قرار نگرفته است.
وی تصریح کرد: در روش‌های قبلی پس از هورمون تراپی، جنین داخل بدن گاو تشکیل می‌شود. در این روش چهار، پنج جنین دریافت و بدون تعیین جنسیت جنین، به داخل بدن گیرنده منتقل می‌شود که این روش دارای مشکلات خاصی مانند اختلال در روند تولید گاوهای دهنده جنین و یا منتظر ماندن تعداد زیادی گاوهای گیرنده جنین است که برای یک گاوداری صنعتی مقرون به صرفه نیست.
نادری امکان تعیین جنسیت جنین را یکی از مزایای این روش نوین ذکر کرد و گفت: با استفاده از این روش از طریق سونوگرافی هر چهار تا پنج روز از تخمدان گاو تخمک دریافت و در آزمایشگاه با اسپرم‌هایی با خصوصیات ممتاز لقاح داده می‌شود.
وی، تعیین جنسیت جنین گاوها را از دو طریق امکانپذیر دانست و اضافه کرد: انتخاب جنسیت جنین با استفاده از اسپرم تعیین جنسیت شده یا تعیین جنسیت جنین تشکیل شده با روش‌های مولکولی FISH پس از لقاح تخمک استحصال شده با اسپرم انجام می‌شود که ما را قادر به انتقال جنین‌های ماده می‌کند.
مدیرعامل شرکت دانش بنیان به جزئیات تکنیک فیش اشاره کرد وگفت: در این روش مولکولی، با استفاده از قطعات DNA و رنگ فلوئورسنت قادر به تعیین جنسیت هستیم. رنگ جنین ماده با رنگ جنین نر متفاوت است و بر این اساس جنین‌های مورد نظر جدا سازی و منجمد می‌شوند.
تولید جنین ماده گاو
جنین گاو تعیین جنسیت شده
جنین گاو
نادری به اهمیت دستیابی به دانش فنی تعیین جنسیت جنین گاوها اشاره کرد و گفت: برخی از گاوداری‌ها که گاوهای گوشتی پرورش می‌دهند نیاز به جنین جنس نر دارند چون گوساله نر سریع‌تر وزن می‌گیرند ولی در گاوداری‌های شیری، نیاز به جنین‌های ماده دارند.
وی با تاکید بر این که این پروژه تحقیقاتی بر اساس یک نیاز ملی اجرایی شده است، خاطرنشان کرد: در این خصوص یک قرارداد همکاری با اتحادیه مرکزی دامداران ایران منعقد شده است و امیدواریم در آینده نزدیک شاهد گسترش استفاده از این تکنیک در سطح کشور باشیم.
به گفته این محقق، تاکنون ۱۳ گوساله ماده از طریق این تکنیک تولید شده‌اند.
گوساله‌های ماده‌ای که با تکنیک محققان مرکز رشد فناوری‌های سلامت ابن سینا متولد شده‌اند
جنین گاو تعیین جنسیت شده متولد شده
