حمل‌ونقل کانتینری ستون فقرات تجارت جهانی است که مسوولیت حمل‌ونقل اکثر کالا‌ها و مواد خام بین کشور‌ها را بر عهده دارد. مسیرهای حمل‌ونقل نقش مهمی در این فرآیند دارند و شریان‌هایی را فراهم می‌کنند که مراکز تولیدی، تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان را به هم متصل می‌کنند.
کانال انگلیسی شلوغ‌ترین مسیر کشتیرانی در جهان است که روزانه بیش از ۴۰۰ کشتی ترانزیت می‌کند. این کانال دریای شمال و اقیانوس اطلس را به هم متصل کرده و یک پیوند حیاتی بین بریتانیا و اروپا ایجاد می‌کند. این یک مسیر تجاری ضروری برای کالا‌هایی مانند غذا، سوخت و محصولات تولیدی است که با بیش از ۱۶ میلیون مسافر و ۵ میلیون کامیون هر سال از طریق این کانال تردد می‌کنند.
تنگه مالاکا، واقع‌بین اندونزی، مالزی و سنگاپور، دومین خط کشتیرانی پرتردد در جهان است، با بیش از ۸۴۰۰۰ ترانزیت کشتی در سال ۲۰۲۰. این مسیر آبی به طول ۵۵۰ مایل، مسیر اصلی تجاری بین آسیا و اروپا است، با کالا‌هایی از چین، ژاپن، کره‌جنوبی و سایر کشورهای آسیایی که به خاورمیانه و اروپا می‌روند. این تنگه همچنین یک مجرای اصلی برای حمل‌ونقل نفت است، با تانکر‌هایی که نفت خام را از خاورمیانه به آسیا و فراتر از آن حمل می‌کنند.
تاثیر تنش‌هاى دریای سیاه بر بازار گندم
از طرفی ایجاد تنش در دریای سرخ موجب شد تا بازار جهانی با افزایش قیمت گندم روبه‌رو شود؛ اتفاقی که از حدود دوماه پیش شروع شد و حال شاهد نمایان شدن اثرات آن در بازار غلات جهان هستیم. دریای سیاه در میانه کشورهای ترکیه، بلغارستان، رومانی، اوکراین، روسیه و گرجستان قرار گرفته است و جنگ روسیه و اوکراین و عدم تمدید قرارداد غلات دریای سیاه از سوی روسیه تنش‌های این منطقه را وارد مرحله جدیدی کرد و موجب شد تا شاهد ناامنی در بازار جهانی باشیم. با افزایش تنش در دریای سیاه روسیه برای اینکه بتواند همچنان بازار غلات دنیا را در دست داشته باشد عوارض صادراتی گندم و ذرت را برای تاریخ ٢۴ الى ٣٠ ژانویه کاهش داد و در مقابل عوارض صادراتی جو را افزایشی کرد. براساس اعلام وزارت کشاورزی روسیه عوارض صادرات گندم در بازه زمانی اعلام‌شده ۵۸۸/۳ روبل و ذرت ۶۴۴ روبل و افزایش عوارض صادراتى جو ١۶٩ روبل خواهد بود. با توجه به افزایش تنش‌ها در حوزه دریاى سیاه، نگرانی‌ها در مورد مسائل و تنش‌هاى نظامى بر مسیر دریای سرخ وجود دار؛ نگرانیهایی که موجب شد تا طى هفته گذشته، حدود ۵/۱ میلیون تن گندم در این بازار فروخته شود که بیشتر به مقاصد حوزه مدیترانه ارسال خواهد شد.
روند خرید گندم از سوی مصر
تقاضاى بازار گندم، حضور مصر و برگزارى مناقصات پى‌در‌پى توسط اداره تامین غلات مصر (GASC) در هفته‌هاى گذشته قابل توجه است. آمارها نشان می‌دهد واردات گندم مصر در سال ٢٠٢٣ بیش از یک میلیون تن افزایش یافته که این امر به کاهش قیمت جهانی پس از درگیری روسیه و اوکراین نسبت داده شد. مصر در سال ٢٠٢٣ حدود ۸۸/۱۰ میلیون تن گندم وارد کرد که ۷/۱۴ درصد نسبت به سال ٢٠٢٢ افزایش داشت که عمدتا به خریدهاى دولت (GASC) با افزایش ۲۶ درصد بازمی‌گردد.
تاثیر ناآرامی‌های دریای سرخ بر زنجیره تامین مواد غذایی
تنش‌های دریای سرخ در حال نمایان کردن تاثیرات خود و ایجاد اختلال در حمل‌ونقل محصولات مختلف است؛ از قهوه گرفته تا میوه‌جات.
به نوشته بلومبرگ، این موضوع خطر توقف کاهش قیمت مواد غذایی را به همراه دارد که پیش از این باعث آسوده‌خاطر شدن بخشی از مصرف‌کنندگان شده بود. در حاضر، کشتی‌های مملو از مواد غذایی در میان کشتی‌هایی قرار دارند که از ورود به دریای سرخ خودداری می‌کنند و در عوض به مسیر دورتر و پرهزینه‌‌تر قاره آفریقا روی آورده‌اند.
بر خلاف گاز، نفت و کالاهای مشابه که تحت تاثیر اختلال در کشتیرانی در دریای سرخ قرار گرفته‌اند، مسیرهای دریایی طولانی‌تر با خطر فاسد شدن مواد غذایی و غیرقابل فروش شدن آنها همراه است و همین موضوع، افراد فعال در صنعت مواد غذایی را وحشت‌‌زده کرده است.
صادرکنندگان ایتالیایی از این موضوع نگران هستند که صادرات کیوی و مرکبات آنها با مشکل مواجه شود، چراکه امکان فاسد شدن آنها در مسیرهای طولانی‌تر حمل‌ونقل، افزایش پیدا می‌کند. قیمت زنجبیل چین در حال افزایش است و برخی محموله‌های قهوه قاره آفریقا با تاخیر کوتاهی به مقصد رسید‌ه‌اند، کشتی‌های حامل غلات هم از ورود به کانال سوئز خودداری کرده‌اند و یک کشتی حامل دام زنده که به خاورمیانه عازم شده بود، مسیر خود را تغییر داده است. با وجود اینکه تاثیرات اختلال در کشتیرانی دریای سرخ تاکنون محدود بوده، این اتفاق یادآور این موضوع است که زنجیره‌های تامین مواد غذایی تا چه اندازه شکننده هستند. اگر اختلال در کشتیرانی این منطقه وخیم‌تر شود، این فرآیند می‌تواند به توقف کامل کاهش قیمت مواد غذایی منجر شود که پیش از این باعث شده قیمت اقلام سوپرمارکتی در کشورهای مختلف کاهش پیدا کند. مدیر شرکت «یورو فروتس»، یک صادرکننده بزرگ انگور در هند اعلام کرده: «همه در این شرایط بازنده هستند.» شرکت یادشده معمولا کشتی‌های خود را از طریق دریای سرخ به اروپا اعزام می‌کند، اما اکنون با جایگزین شدن مسیر دریای سرخ با مسیر قاره آفریقا، هزینه حمل‌ونقل بیش از چهار برابر افزایش یافته و زمان ارسال محموله‌ها نیز دو برابر شده است.
مدیر یورو فروتس اعلام کرده: «این اتفاق به این معنی است که کیفیت انگور افت خواهد کرد و بیشتر واردکنندگان اروپایی با خرید گران‌تر انگورهای هند موافقت کرده‌اند که این به معنای بالا رفتن قیمت برای مشتریان نهایی است.»
اتحادیه اروپا برای تامین یک‌هفتم از انگورهای رومیزی خود به هند متکی است و این وابستگی در ماه‌های مارس و آوریل به بیش از ۳۵ درصد افزایش پیدا می‌کند.
صادرکنندگان ایتالیایی که حدود ۴/۴ میلیارد از تولیدات کشاورزی خود را به آسیا می‌فروشند، نگران این موضوع هستند که انتخاب مسیر قاره آفریقا به کیفیت و تازه ماندن محصولات کشاورزی آسیب بزند و قیمت میوه‌هایی مانند سیب، کیوی و مرکبات را افزایش دهد. در این میان گوشت هم با مشکلات مشابهی روبه‌رو است و محموله‌های گوشت گاومیش هند که عازم شمال آفریقا هستند، با تاخیر تحویل مواجه شده‌اند.
نگرانی‌های گسترده‌تر
مشکلات کشتیرانی نگرانی قابل توجهی برای صادرات اروپا از جمله محصولات لبنی از این قاره و واردات چای، ادویه و گوشت مرغ به قاره سبز است، با این حال گستره تاثیرات اختلال در مسیر دریای سرخ بر صادرات و واردات مواد غذایی هنوز مشخص نیست.
طبق اطلاعات شرکت کپلر، کشتی‌های حامل حدود ۶/۱ میلیون تن غلات که به سوی کانال سوئز در حرکت بودند، در هفته‌های اخیر به مسیرهای دیگر روی آورده‌اند. مقصد نهایی عمده این غلات، چین و کشورهای جنوب شرق آسیاست.
از دسامبر، قیمت زنجبیل‌های تازه در انگلستان و در یکی از بازارهای اصلی لندن، حدود ۳۰ درصد جهش پیدا کرده است. بیشتر زنجبیل‌ها از چین وارد می‌شوند و تامین‌کنندگان برای جبران هزینه سفرهای طولانی‌تر دریایی، در حال افزایش قیمت‌های خود هستند. کشورهایی مانند اوگاندا و ویتنام، سهم بزرگی از نیاز قاره اروپا به قهوه را تامین می‌کنند و دریای سرخ یک منطقه حیاتی برای این تجارت است. در حالی که مواد غذایی فاسدشدنی اغلب با کشتی‌های کانتینری جابه‌جا می‌شوند، برخی شرکت‌ها در حال روی آوردن به کشتی‌های فله‌بر برای صادرات قهوه هستند. این اتفاق باعث می‌شود مدیریت این محموله‌ها در بنادر دشوارتر شود و به علت قرار گرفتن در معرض نور خورشید و سایر عوامل، امکان کاهش کیفیت این محصولات بیشتر می‌شود.
یکی دیگر از محصولاتی که تحت تاثیر اختلال در کشتیرانی دریای سرخ قرار گرفته، نمک صورتی هیمالیا است که در پاکستان تولید می‌شود. طبق اعلام یکی از تامین‌کنندگان پاکستانی این محصول، تعداد مشتریان کاهش یافته است، چراکه حاضر نیستند هزینه‌های حمل‌ونقل بالاتری پرداخت کنند. هزینه انتقال یک کانتینر از آسیا به اروپا با افزایش چهار برابری همراه شده است./جهان صنعت
سرویس خبری: بین الملل
