سید مصطفی هاشمی طبا
رییس شورای سیاست‌گذاری ماهنامه کارآفرینی و صنعت غذا
در طول دو سال گذشته ایران به دو گروه پیوسته است. نخست به پیمان امنیتی شانگهای که سالها بدلیل مخالفت تاجیکستان این امر محقق نمی شد و پس از بهبود روابط، مخالف تاجیکستان برطرف گردید و سپس عضویت در گروه (اقتصادی، سیاسی) بریکس.
اینکه عضویت در این دو گروه چه سود یا زیان هائی دارد و کشور به چه امری ملزم و از چه مزایائی برخوردار می باشد مستلزم بحث مفصلی است که در این مختصر، نویسنده نه اهلیت اظهار نظر دارد و نه اطلاعات لازم و اینکه این فرصت جایگاه آن تحلیل ها نمی باشد.
می خواهیم روشن کنیم که صادرکنندگان چه بیم و امیدهائی می توانند داشته باشند و چشم انداز آنها از حضور ایران در دو گروه یاد شده چگونه باید باشد.
بخاطر داشته باشیم که امر صادرات صرفا یک خرید و فروش است. یعنی صاحب کالا (که صادرکننده است) باید خریداری بیابد تا کالای او را بخرد. حال صادر کننده می تواند یک موسسه دولتی باشد یا یک شخص یا شرکت خصوصی. مهم آنست که خریداری را بیابد و با او به تفاهم برسد. دنیای تجارت دنیای داد و ستد و سود و زیان است مگر آنکه دولت ها از لحاط سیاسی دیواری در مقابل فعالیت ها احداث کنند که فروشنده نتواند خریداری بیابد. طبعا بهترین و ساده ترین روش داد و ستد فروش در مقابل دریافت پول می باشد که مستقیما به سهولت با رعایت پروتکل های تجاری از طریق بانکها انجام می شود.
آنچه در طول سال های اخیر در کشور اتفاق افتاده موضوع تحریم های آمریکا و مشکلات ناشی از مقررات بانکی می باشد که مراودات تجاری را تنها از طریق تهاتر یا دریافت و پرداخت نقدی از طریق واسطه های مالی ممکن ساخته است. در حال حاضر بسیاری از شرکت های کشورهای عضو شانگهای یا بریکس بدلیل ترس از عکس العمل آمریکا از معامله مستقیم با ایران اجتناب می کنند و تقریبا بانکهای همه کشورها بدلیل مقررات FATF معاملات بانکی را متوقف کرده اند. در این جا با توجه به عضویت ایران در هر دو گروه بنظر می رسد همچنان معاملات پایاپای که صدالبته بسیار مشکل تر و با ریسک بیشتری از معاملات بانکی است به صادرکنندگان کمک نماید. در همین رابطه مقامات دولتی ایران نیز نوعا به افزایش مبادلات پایاپای تاکید داشته اند ولی هنوز مرجعی تسهیل کننده و باصطلاح هماهنگ کننده و بازاریاب برای این تهاتر معلوم نشده است و طبعا کمافی السابق خود صادر کنندگان باید برای کالای خود مشتری پیدا کنند و نیز کالای مورد نیاز برای واردات از آن کشور را تشخیص دهند. هر چند بانک مرکزی معمولا در بیان مشکلات فیمابین برای صادرکنندگان با احتیاط سخن می گوید و همواره ادعای ایجاد مکانیزم های تسهیل کننده معاملات پایاپای را دارد اما صادرکنندگان باید بدانند سختی ها کمافی السابق ادامه دارد و تنها با پشتکار و احساس تعهد و مسئولیت بیشتر در قبال کشور و مقابله با مشکلات می توانند به امر صادرات بپردازند. به آنان خدا قوت می گوئیم و پای گذاردن به میان مشکلات را قابل تقدیر دانسته و اطمینان می دهیم که با تداوم کار قوی تر و توان مندتر خواهند شد.
