تاکستان زیر نور آفتاب نیم روز می‌درخشد و نفس تازه می‌کند. پشته‌های خاکی انگار تختگاه‌های ملایمی هستند که میهمانی عزیز دارند. برگ‌ها سایه انداخته اند روی میوه‌ها که پادشاهان این سرزمین سبز رنگ هستند و دنیای تاکستان را ماورایی کرده اند.

به گزارش پایگاه خبری صنعت غذا و کشاورزی(اگروفودنیوز)، به نقل از ایسنا؛ کارگران نشسته اند پای درخت و با قیچی مِیَم بُر خوشه‌ها را لمس می‌کنند و به آرامی توی سبد می‌چینند. انگورها میوه‌های گران قدر و نازک پوستی هستند که باید خیلی آرام آن‌ها را از شاخه جدا کرد، نکند حبه‌ها قهر کنند یا اشکشان سرازیر شود ولی این تولید پرزحمت در برابر نرخ اندک قصه پرغصه تاکداران چیزی نیست.

خراسان شمالی جایگاه پنجم تولید انگور را در کشور دارد این در حالی است که به علت سنتی بودن باغ ها و نبود زیرساخت های لازم فرآوری دست رنج تاکداران به یغما می رود و چیزی جز هزینه کردن عاید این باغداران نمی شود.

خوشه های پربار در تاکستان های سنتی

جواد تشکری معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی در گفت و گو با ایسنا با اشاره به اینکه انگور یکی از مهمترین پتانسیل های کشاورزی در این استان است، گفت: این استان در کشور جایگاه پنجم تولید انگور را به خود اختصاص داده است.

وی افزود: مساحت زیرکشت باغات انگور در این استان ۱۸ هزار و ۵۰۰ هکتار است که ۵۰ درصد از مساحت این باغات دیم هستند.

تشکری با بیان اینکه میانگین تولید انگور در خراسان شمالی حدود ۱۸۵ هزار تن است، ادامه داد:  حدود ۱۲ درصد از اقتصاد کشاورزی این استان به انگور بستگی دارد چراکه ۶۵ درصد تولیدات باغی مربوط به تاکستان ها است.

وی با اشاره به توسعه باغات انگور در این استان تصریح کرد: تاکستان های انگور در این استان به صورت سنتی هستند و باید برای تولید بیشتر و باکیفیت تر از طرح هایی همچون فراز استفاده شود.

به گفته این مقام مسئول روش تربیت انگور در استان عمدتا به صورت خزنده و پاچراغی است که سبب افزایش هزینه های کارگری، کاهش عمر اقتصادی نهال، کاهش کمیت و کیفیت محصول به دلیل عدم نفوذ نور کافی در تاج و کاهش کیفیت محصول در صورت وقوع بارندگی های آخر فصل در زمان برداشت می‌شود.

اجرای طرح فراز در تاکستان ها نیازمند اختصاص خط اعتباری ویژه ارزان قیمت

این مقام مسئول تاکیدکرد: اجرای طرح فراز در تاکستان های استان موجب افزایش بهره وری می شود اما متاسفانه انجام آن با هزینه های زیادی همراه است و از توان کشاورز خارج است تا به نقدینگی خود بخواهد این طرح را اجرایی کند.

وی با تصریح بر اینکه حدود پنج هزار هکتار از تاکستان های این استان ظرفیت آن را دارد تا طرح فراز در آن اجرا شود، گفت: برای اینکه کشاورز بتواند طرح فراز را در تاکستان خود انجام دهد باید تسهیلات ارزان قیمت به آن اختصاص یابد.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی توضیح داد: در سفر سال گذشته وزیر جهاد کشاورزی به خراسان شمالی اعطای سه هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان تسهیلات در بخش کشاورزی استان در نظر گرفته شد اما از این میزان فقط یک هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان جذب شده است.

وی افزود: در مناطق مستعد با تربیت باغ های انگور به روش فراز، تولید کمی و کیفی محصول به علت افزایش نورگیری، گل انگیزی در جوانه های ابتدایی، کاهش شیوع آفات و بیماری ها، تسهیل در عملیات مکانیزاسیون و ایجاد تهویه افزایش چشمگیری می یابد.

تشکری ادامه داد: ۴۵ درصد سطح زیر کشت باغ های منطقه نیز انگور است که با اجرای طرح فراز تولید انگور به سه برابر می رسد.

وی ادامه داد: علاوه بر توسعه باغات با اجرای طرح هایی همچون فراز، برای افزایش بهره وری در این حوزه نیازمند ایجاد زیرساخت های فرآوری این محصول در استان نیز هستیم.

این مقام مسئول خاطرنشان کرد: به علت نبود زیرساخت های فرآوری در استان همچون آبمیوه گیری، تولید کنسانتره و … مقدار قابل توجهی از انگور تولیدی از استان خراسان شمالی خارج می شود.

تعداد اندک بارگاه های تولید کشمش در خراسان شمالی

محمدعلی شریکیان مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی نیز در ادامه در گفت و گو با ایسنا گفت: سالانه ۱۰۰ هزار تن انگور کشمشی در این استان تولید می شود که میزان تولید کشمش به حدود ۲۰ هزار تن می رسد.

وی با اشاره به اینکه قسمت اعظم کشمش های تولیدی در این استان به صورت تیزآبی و آفتابی است، افزود: اما برای ایجاد بازارپسندی بیشتر و کیفیت بالاتر، کشاورزان باید به ایجاد بارگاه های فنی برای تولید این محصول پیش روند.

شریکیان با تاکید بر اینکه برای تولید کشمش باکیفیت در این استان تاکداران باید به صورت ایجاد بارگاه پیش روند، ادامه داد: ۸۰ تا ۹۰ درصد از کشمش تولیدی نیز از استان به خارج کشور صادر می شود در نتیجه تولید کشمش باکیفیت از اهمیت خیلی زیادی برخوردار است.

وی تصریح کرد: تعداد بارگاه های فنی ایجاد شده برای تولید کشمش در این استان اندک بوده و ایجاد این بارگاه ها در استان از سوی تولیدکنندگان امری ضروری است.

این مقام مسئول تصریح کرد: مقدار قابل توجهی انگور کشمشی در این استان تولید می شود که تولیدکنندگان غرب کشور این انگورها را خریداری و در استان های خود تبدیل به کشمش کرده و از همانجا صادر می کنند.

قیمت کشمش خراسان شمالی تحت تاثیر استان های بزرگ تولیدکننده این محصول

وی در ارتباط با قیمت محصول کشمش در خراسان شمالی اظهارکرد: قیمت کشمش در خراسان شمالی به شدت موثر از استان های بزرگ تولیدکننده کشمش همچون قزوین و … است و در سال هایی که فروش و صادرات این محصول در آن استان ها خوب باشد این استان نیز از آن ها تاثیر می پذیرد.

مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی بیان کرد: قسمت اعظم کشمش تولیدی در این استان توسط تجار استان های بزرگ صادرکننده کشمش خریداری و توسط آن ها نیز به فروش می رسد، بنابراین کشمش خراسان شمالی با برند سایر استان ها در حال فروش است.

صادرات کشمش خراسان شمالی با برند کشمش سایر استان ها

وی تاکیدکرد: یکی از اقدامات مهمی که می توان برای رفع مشکلات فروش کشمش در این استان انجام داد این است که کشمش خراسان شمالی برند مخصوص خود را داشته باشد و با این برند به فروش برسد.

شریکیان تصریح کرد: کشمش تولیدی در این استان از کیفیت بسیاری بالایی برخوردار بوده و استانداردهای لازم را دارد، بنابراین باید تولیدکنندگان کشمش در قالب اتحادیه و یا تشکل، برند کشمش استان را تدوین کرده و با این برند محصول خود را به فروش برسانند.

وی گفت: در سال ۹۶همایش انگور در این استان برگزار شد و بعد از آن با معرفی انگور خراسان شمالی، هم اکنون انگور تولیدی در این استان با نام همین استان در سایر استان ها و خارج کشور به فروش می رسد.

هیچ اقدامی برای فرآوری انگور کلاهداری در خراسان شمالی نشده است

آقامیری رئیس اداره صنایع سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی همچنین در گفت و گو با ایسنا، در ارتباط با زیرساخت های صنعتی فرآوری انگور در این استان بیان کرد: چهار کارخانه بسته بندی کشمش در این استان وجود دارد که ظرفیت آن سه هزار تن در سال است.

وی گفت: یک واحد فرآوری تولید سرکه و شیره انگور نیز در استان وجود داشت که هم اکنون غیرفعال شده است.

آقامیری با بیان اینکه مقداری از انگور کشمشی تولید شده در استان تبدیل به کشمش و مقداری نیز تازه خوری می شود، افزود: اما مقدار قابل توجهی از انگور تولیدی در این استان از نوع کلاهداری است که هیچ اقدامی برای فرآوری آن در استان انجام نشده است.

به گفته وی مقداری از انگور کلاهداری در استان به صورت تازه خوری مصرف و مابقی آن به سایر استان ها و یا خارج کشور صادر می شود.

این مقام مسئول با اشاره به اینکه تولید آبمیوه، کنسانتره، شیره و سرکه انگور از جمله محصولاتی است که می توان از انگور کلاهداری تولید کرد، ادامه داد: ۳۰ درصد از انگور تولیدی در این استان ظرفیت تبدیل به شیره و یا سرکه انگور را دارد.

وی توضیح داد: از هر پنج کیلوگرم انگور می توان یک کیلوگرم شیره و از هر دو کیلوگرم انگور می توان یک کیلوگرم سرکه انگور تولید کرد.

رئیس اداره صنایع سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی در ارتباط با سردخانه های لازم برای ذخیره و انبار انگورهای تولیدی نیز گفت: ۳۲ هزار و ۱۰۰ تن ظرفیت سردخانه ای در این استان وجود دارد که می توان انگور را نیز در آن ذخیره سازی کرد اما اگر این ظرفیت به ۷۰ هزار تن برسد نیز خوب است.

هیچ تحقیقات و سرمایه گذاری بر روی انگور خراسان شمالی نشده است

دکتر علی دادار رئیس بخش زراعی و باغی مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی خراسان شمالی نیز در ادامه در گفت و گو با ایسنا، افزود: خراسان شمالی دارای چند نوع انگور مختص به خود است که در سایر نقاط کشور تولید نمی شود و این انگورها شامل کج انگوری، کلاهداری، ناصری و فلفلی است.

وی با اشاره به اینکه حدود ۷۰ هزار تن انگور کلاهداری در این استان تولید می شود، ادامه داد: انگور کلاهداری تا ۹ درجه نسبت به سرما تحمل دارد و در خاک های ضعیف نیز تولید می شود و در واقع خراسان شمالی خواستگاه ژنتیکی انگور کلاهداری در کشور است که اخیرا این نوع از انگور در شهرهایی همچون شاهرود و سبزوار نیز کشت شده است.

دادار خاطرنشان کرد: خراسان شمالی خواستگاه ژنتیکی برای انگور کلاهداری محسوب می شود اما تاکنون هیچ گونه تحقیقات و سرمایه گذاری برای توسعه این تاکستان ها انجام نشده است.

تاکدارانی که به علت نبود نقدینگی از کنار نهال های پربازده می گذرند

وی گفت: انگورهای کج انگوری نوعی از انگور هستند که دانه های درشت به اندازه چهار سانتی متر دارند و دارای پوست بسیار نازک برای مصرف هستند.

به گفته این استاد دانشگاه انگورهای کج انگوری شرایط سازگار برای رشد در مناطق دیم را دارد و بسیار پربارده می باشند.

وی با اشاره به اینکه انگورهای ناصری نیز شبیه انگورهای سیاه ولی بسیار پررنگ بوده بیان کرد: انگور فلفلی نوعی از انگور است که در خراسان شمالی می روید و دارای دانه های درشت صورتی پررنگ است.

این مقام مسئول تصریح کرد: ۱۴ هزار نوع رقم انگور در دنیا وجود دارد که از این تعداد ۱۶۰۰ نوع آن در کشور ایران تولید می شود.

وی خاطرنشان کرد: طی چند سال گذشته در مرکز تحقیقات کهنه کند این استان ۱۷۰ رقم انگور مختلف کشت شد که کارهای تحقیقاتی روی آن انجام شد ولی به علت نبود اعتبار جهت رسیدگی به آن، تمامی سطوح کشت شده از درخت های انگور مورد شیار قرار گرفت.

دکتر دادار تصریح کرد: از سوی دیگر شش رقم تجاری سازگار با منطقه خراسان شمالی اخیرا وارد استان شده است اما از آنجاییکه قیمت هر یک از نهال این درخت ۷۰ هزار تومان است کشاورز توان خرید آن را ندارد.

وی تاکیدکرد: این نهال ها مناسب استان و بسیار پربارده بوده و در هر هکتار توان تولید ۳۸۰ تن انگور را دارد و از سوی دیگر تاکداران نیز از وجود این نهال ها در استان مطلع هستند اما به علت نبود نقدینگی برای خرید آن با حسرت از کنار آن می گذرند.

رئیس بخش زراعی و باغی مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی خراسان شمالی نام این نهال های تجاری شامل اتوم رویال، اتوم کینگ، کریمسون سیدل، ردکلوب، فلیم سیدلسو بلک سیدلس است.

سرویس خبری: استان ها

منبع: ایسنا