«دکتر علیرضا رفیعی‌پور» می‌گوید: اعتقاد من این است که اگر از دوره من و بعد از من در همه ابعاد دامپزشکی به حوزه شرکت‌های دانش‌بنیان اهمیت می‌دادیم، الان سازمان دامپزشکی در اوج بود.
بیست و پنجم مهرماه برابر با شانزدهم اکتبر، در تقویم‌های بین‌المللی تحت عنوان «روز جهانی غذا» شناخته می‌شود و دفتر محیط زیست و سلامت غذای وزارت جهاد کشاورزی با شعار «محصول گواهی شده ضامن سلامت و امنیت غذایی» به استقبال این روز می‌رود. این دفتر، وبیناری را تحت همین شعار و با حضور دست‌اندرکاران ملی و بین‌المللی، کارشناسان و اصحاب رسانه برگزار کرد که طی آن روند تولید و توسعه محصولات گواهی شده مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
برگزاری این وبینار بهانه‌ای شد تا به سراغ مدیرکل فعلی دفتر محیط زیست و سلامت غذای وزارت جهاد کشاورزی و رئیس سابق سازمان دامپزشکی کشور برویم. «دکتر علیرضا رفیعی‌پور» به حکیم مهر می‌گوید که اگر امروز رئیس سازمان دامپزشکی کشور بود، بهای بیشتری به شرکت‌های دانش‌بنیان می‌داد.
آقای دکتر، اهمیت و جایگاه روز جهانی غذا چقدر است؟
دلیل نام‌گذاری شانزدهم اکتبر به‌عنوان روز جهانی غذا، هم‌زمانی این روز با تاسیس سازمان جهانی خواروبار جهانی یا فائو در سال ۱۹۴۵ است که در سراسر دنیا برای این روز مراسم نکوداشت برگزار می‌کنند. ما در مورد یک سازمان جهانی ذیل سازمان ملل صحبت می‌کنیم که وظیفه آن مبارزه با گرسنگی و تامین غذا برای آحاد مردم دنیاست. امیدوارم در این روز و روزهایی که مرتبط با حوزه غذا به عنوان یک رکن حیات بشر بعد از آب و هواست، شاهد این باشیم که هم در کمیت و هم در کیفیت تامین غذا، به خواسته‌های وزارت جهاد کشاورزی به‌عنوان تنها متولی تامین غذا یا تولید غذا به شکل پروتئین حیوانی یا گیاهی برسیم. این مهم، مسئولیت ما را خیلی افزایش می‌دهد، کمااینکه غذا مصادف با یک رکن حیات بشر است و اهمیت آن را چند برابر می‌کند. در کشور ما دستگاه‌های متولی امنیت غذایی متنوع هستند که البته می‌توانیم بگوییم به شکل حلقه‌ها یا زنجیرها به هم کمک می‌کنند.
آیا واقعا به هم کمک می‌کنند؟ به نظر می‌رسد همین چند تولیتی یک نقطه ضعف باشد.
بستگی به تفکر و تصور مدیران دارد. ما واقعا باید مکمل هم باشیم نه اینکه موازی باشیم و هر کس در خط خود حرکت کند و هیچ همکاری و همدلی نداشته باشد. هیچ مدیری خدایی نکرده نباید نگاه تقابلی داشته باشد. این دو نگاه منفی ممکن است ذهن رسانه یا کارشناسان حوزه غذا را به خود مشغول کرده باشد و آنها این احساس را داشته باشند که تقابل و موازی‌کاری وجود دارد، اما واقعیت این نیست.
دیدگاه من کارشناس جهاد کشاورزی این است که از مزرعه تا سفره، یک وزارتخانه مسئول است و آن وزارت جهاد کشاورزی است. سایر وزارتخانه‌ها و دستگاه‌ها در این مسیر به ما ملحق می‌شوند و کمک می‌کنند. این مسئولیت در وزارت بهداشت بعد از بسته‌بندی و پروسه حرارت دیدن فرآورده خام دامی یا فرآورده گیاهی ادامه پیدا می‌کند. همچنین سازمان استاندارد در حوزه توزیع و عرضه برای یک قسمت از چرخه بزرگ تولید غذا مسئولیت دارند اما مسئولیت هریک از این دستگاه‌ها برای ایمنی غذا قابل چشم‌پوشی نیست و قابل تقدیر است. هر کس با نیت کمک به وظیفه خود عمل می‌کند.
وزارت جهاد کشاورزی برای کاهش موازی‌کاری‌ها چه کرده است؟
وزارت جهاد کشاورزی به منظور افزایش تعامل‌ها در حوزه ایمنی و امنیت غذایی و هم پوشانی فعالیت‌ها و مقابله با موازی‌کاری‌ها و فعالیت‌هایی که در تضاد با ۲ واژه «امنیت غذایی» و «ایمنی غذایی» است، یک دفتر تخصصی به نام «دفتر سلامت غذایی» ایجاد کرده که وظیفه این دفتر، هماهنگی دستگاه‌های درون و برون وزارتی است. دبیرخانه شورای‌عالی استاندارد، دبیرخانه شورای‌عالی سلامت و دبیرخانه شورای محیط زیست در این دفتر وزارت جهاد کشاورزی مستقر هستند. با این اقدام، کار در وزارتخانه‌ای که از مزرعه تا سفره مسئولیت دارد، راحت شده است، چرا که حتی خواسته‌های وزارتخانه‌ها و سازمان‌های برون وزارتی را هم می‌توانیم به موقع جواب دهیم و با سرعت زیاد اقدامات لازم غذایی در حوزه تولید، مزرعه و فارم‌ها، در حوزه حمل و نقل، نگهداری، بسته‌بندی و فرآوری و در حوزه عرضه و توزیع، انجام دهیم.
وزارت جهاد کشاورزی برای اینکه این تسهیل‌گری انجام شود، ۷ معاونت، سازمان‌های متعدد و دفاتر مستقل دارد و به نوبه خود از تنوع بسیار بالایی برخوردار است و خیلی سریع به خواسته‌هایی که در چارچوب است، پاسخ می‌دهد. من اعتقاد دارم که در هر صورت مسئولیت وزارت جهاد کشاورزی در تامین و تضمین غذا از مزرعه تا سفره، بالاترین درصد را به خود تخصیص می‌دهد. به همین نسبت هم تلاش و فعالیت‌های وزارتخانه در کنار وزارت بهداشت و سازمان حفاظت از محیط زیست حتی دستگاه‌های دیگر مثل قوه مقننه وجود دارد. ما در قوه مقننه کمیسیون کشاورزی و مرکز پژوهش‌های مجلس را داریم. معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور خیلی از این دستگاه‌ها که درحوزه امیت غذایی یا حتی شورای عالی امنیت ملی اینها یک رکن اصلی محافل و مجالس و کارگروه‌های تخصصی فنی وزارت جهاد کشاورزی است که تعامل و همکاری با درصد مداخله وزارت جاد کشاورزی در امینت غذایی با دستگاه‌های دیگر مطلوب ارزیابی می‌کنم.
قبلا هم در دستگاه حاکمیتی از وزارت جهاد کشاورزی و در حوزه پروتئین حیوانی فعالیت می‌کردم. بحث دامپزشکی. الان هم در حوزه‌های دیگر رزاعی باغی و بحث شیلاتی و دامی در سطح دفتر تخصصی کاری می‌کنم، نگاه من خدایی نکرده بخواهیم از آن نتیجه منفی بگیریم در حوزه برای همکاری در حوزه امنیت غذایی بین دستگاه‌ها نمی بینم. هر چند که مشکلاتی هم وجود دارد و این را نمی شود رد کرد اما با اقدامات خوبی که همه دستگاه‌ها با مدیران ارشد انجام می‌دهند، امیدواریم مواردی که مشکلات وجود دارد برطرف شود.
وبینار «محصول گواهی شده ضامن سلامت و امنیت غذایی» چطور بود؟
زمانی که ما از غذا صحبت می‌کنیم و واژه غذا را به کار می‌بریم، شاید نگاه این باشد که دستگاه‌های دیگری باید ورود کنند و جلسه بگذارند. چون ماده اولیه تمام غذاهای فراوری شده چه با منشاء پروتئین حیوانی و چه گیاهی، محصولات کشاورزی است. خیلی از فراورده‌های کشاورزی ازجمله فراورده‌های خام مثل سبزیحات و میوه، حالت تازه‌خوری دارند و در حکم غذا هستند. این نگاه که ما واژه غذا را در کنار محصولات کشاورزی به کار گیریم، شاید تا الان کمتر پرداخته می‌شد، اما امسال در روز جهانی غذا، دفتر سلامت غذا به‌عنوان دبیرخانه دستگاه‌های مرتبط با حوزه غذا چه در حوزه نظارتی و چه تولیدی، پیشنهاد داد که با توجه به اینکه شرایط حضوری مراسم در این سطح به دلیل کرونا امکان‌پذیر نیست، مراسمی به صورت وبینار ملی و بین‌المللی برگزار شود.
این وبینار اقدام خوبی بود که وزارتخانه انجام داد و دفتر سلامت محیط و غذا ایده آن را مطرح کرده و میزبان و پیگیری کننده این جلسه بود. ما مشاهده کردیم که با وبینار می‌توان تمام آن محدودیت‌ها را برداشت.
مخاطب اصلی وبینار چه کسانی بودند؟
همه ارکان همکاران ما در سراسر کشور در حوزه سازمان‌های جهاد کشاورزی، مدیریت جهاد کشاورزی و سازمان‌های مستقل امکان بهره‌مندی از این وبینار را داشتند. در کنار آن وزارت بهداشت، سازمان استاندارد و دیگر دستگاه‌ها نیز این امکان را داشتند. البته مکاتبات انجام شد که دستگاه‌های حوزه علمی و تحقیقاتی و پژوهشی کشور، دانشگاه‌ها، رسانه‌های عزیز که همیشه پشتیبان ما بودند، در این وبینار همراه و همکار ما باشند. سخنران‌ها هم فنی و هم علمی بودند که مباحث خود را مطرح کردند و امکان پاسخ‌گویی به سوالات هم وجود داشت.
آقای دکتر، گذشته از بحث وبینار، حضرتعالی بیش از ۲ سال سکان هدایت سازمان دامپزشکی کشور را بر عهده داشته‌اید. اگر امروز رئیس سازمان دامپزشکی کشور بودید، چه کار ناتمامی داشتید که انجام می‌دادید؟
خوشبختانه محبت عزیزان رسانه‌ای در زمان تصدی خودم نسبت به سازمان دامپزشکی بسیار بالا بوده و همیشه اعتقاد داشتم که اگر قرار است کاری را به نتیجه برسانیم، بهتر است که رسانه دوشادوش مدیر باشد. زمانی که شما حرفی می‌زنید، تعهد ایجاد می‌کنید یا امکان مطالبه‌گری را افزایش می‌دهید. در طول دو سال و نیم چه مباحثی که در حوزه دامپزشکی به تعبیر نقل قول‌های گذشته خودم و چه مواردی که خیلی دوست داشتیم به صورت سالانه و اوایل هر سال با خبرنگاران داشته باشیم، مسائلی را مطرح می‌کردم که هم مسیر آن مسئولیتی که دارم برای خودم مشخص شد و هم اینکه عزیزان خبرنگار به‌عنوان چشم، زبان گویا و گوش شنوای جامعه مطالبه‌گری کنند.
آن چیزی که اتفاق افتاد، ما با پیش‌بینی‌ها یا پیشنهادهایی برای اولین بار در سازمان دامپزشکی مواجه شدیم که خودش نوعی موفقیت در تیم سازمان دامپزشکی بود. هنوز هم تکیه بر تولید داخل، فاصله گرفتن از وابستگی به نهاده‌ها که می‌تواند بذر، سید واکسن، مولکول تولید دارو، اقلام بیولوژیک یا نهاده برای تولید ریزمغذی‌ها باشد، این آرزوی من بوده که مطرح کردم و هنوز هم در شروع کار هستیم. امیدوارم روزی برسد که هم در حوزه بذر و سلول برای تولید ریز مغذی‌ها و هم در حوزه مولکول برای تولید مواد بیولوژیک خودکفا شویم. تحریم‌ها درس‌های زیادی به ما داد که وابستگی ما به این اقلام در گذشته و ادامه روند واردات و عدم توجه به حوزه تولید داخل می‌تواند تبعاتی داشته باشد. تبعات آن ورود تمام‌عیار شرکت‌های دانش بنیان به حوزه‌های مختلف دامپزشکی بود که ما نتوانستیم به آن برسیم. من حتی برای این موضوع کمیته اختصاصی هم تشکیل دادم و اعتقاد من این است که اگر از دوره من و بعد از من در همه ابعاد دامپزشکی به حوزه شرکت‌های دانش‌بنیان اهمیت می‌دادیم، الان سازمان دامپزشکی در اوج بود. این چیزی است که من هنوز آرزوی آن را می‌کنم که عزیزانی که بعد از من مسئولیت گرفتند و می‌گیرند، آن را انجام دهند. زمان من کارهایی انجام شد، اما به اندازه‌ای نبود که رضایت من را جلب کند. حتما این را موضوعی می‌دانم که می‌شد کار بیشتری کنیم اما انجام نشد.
منبع: حکیم مهر
